Niet alleen Wilders bezigt oorlogsretoriek

Sinds de verschrikkelijke moordpartijen in Noorwegen is de discussie breed op gang gekomen in hoeverre Geert Wilders een verantwoordelijkheid draagt voor dit drama. Iedereen begrijpt dat hij in juridische zin geen verantwoordelijke kán zijn. Maar wél is hij verantwoordelijk voor het creëren van een klimaat van haat en angst, een voedingsbodem waaruit een individu al snel tot verkeerde ideeën en handelingen kan komen. De oorlogsretoriek die Wilders al enkele jaren dag in dag uit bezigt in de Tweede Kamer, op de televisie, in de krant en op twitter kan niet los worden gezien van de oorlogshandelingen die door een ander begaan worden.

De suggestie dat Wilders echter in zijn eentje verantwoordelijk is voor het ontstane klimaat is absurd. Het is een samenspel tussen sommige politici, sommige opiniemakers, sommige ‘wetenschappers’ en zeker ook sommige media. Bij het gratis dagblad De Pers nemen ze de taak om oorlogsretoriek te bezigen wel héél letterlijk. Zij sturen oorlogverslaggever Arnold Karskens op reis door Nederland om sensationele verhalen te schrijven. Je kan een journalist wel uit de oorlog halen, maar hoe haal je de oorlog uit een journalist?

Zo schrijft Karskens deze week in De Pers over de wijk Binnenstad Oost in Helmond. In deze wijk zijn inderdaad de nodige spanningen en een aantal problemen schreeuwen om oplossingen. Volgens Karskens doet de wijk hem denken “aan bezoeken in Syrië of Birma”. Hij wil zijn bronnen anoniem houden, “net als in een echte oorlog”. En dat allemaal door de overlast van Marokkanen. Karskens beschrijft dat er een Moskee is, Turkse en Marokkaanse winkels en dat de situatie is doorgeslagen naar ware terreur. De buurtbewoners overwegen volgens hem het formeren van een knokploeg. Als hij door de straat moet lopen, kijkt Karskens eerst of “de kust veilig is”.

Na zo’n artikel denk je als lezer inderdaad dat er sprake is van een kleine oorlog in Helmond. Niemand is meer veilig. De politie doet niets. De gemeente doet niets. Er is een Moskee, Turkse en Marokkaanse winkels, Marokkaanse jongeren en nu gaan we allemaal dood. Hoewel ik het volledig afkeur, kan ik begrijpen dat sommige lezers na zo’n bericht op z’n minst overwegen het recht in eigen hand te nemen. Het zou mij in ieder geval niet verbazen.

En gelijk komt Geert Wilders weer ten tonele. Hij heeft inmiddels via twitter aangekondigd dat hij Helmond wil bezoeken “om bewoners te steunen” na het lezen van het verslag over “Marokkaanse straatterreur”.

Wat Karskens echter niet vertelt is dat de geïnterviewden niet de heersende mening van de buurtbewoners verkondigen; hij belicht enkel de excessen. Hij verzuimt hoor-en-wederhoor toe te passen en spreekt niemand uit de Marokkaanse gemeenschap. Hij vertelt niet dat er vanuit juist Islamitische jongeren een project is gestart – met steun vanuit de Moskee – waarbij zij in groepen dagelijks de straat op gaan om hun leeftijdsgenoten aan te spreken op hun gedrag. Hij vertelt niet dat de imam  tijdens het vrijdagmiddaggebed het onderwerp van overlastgevende jongeren bespreekt. Hij vertelt niet dat er o.a. door de SWH-werkgroep ‘Salaam’ een bijeenkomst met alle betrokken partijen is georganiseerd met als thema ‘van overlast naar respect’. Dat er in plaats van een knokploeg juist een buurtinitiatief wordt gestart. Dat de Marokkaanse en Islamitische bewoners werken aan een beter Helmond. Dat past allemaal niet in het beeld van een oorlog waarin wij van Karskens moeten geloven.

Moet je kunnen schrijven over de problemen in de wijk? Natuurlijk! Sterker nog: het moet! Maar de keuze om een oorlogsverslaggever dergelijke artikelen te laten schrijven is verkeerd. De keuze van Karskens om zo expliciete verwijzingen naar oorlogen te maken is verkeerd. De volledig eenzijdige berichtgeving is verkeerd. Het totaal niet benoemen van initiatieven vanuit de Moskee, vanuit de Turkse en Marokkaanse middenstand, vanuit de Marokkaanse jongeren én vanuit de positief ingestelde buurtbewoners is verkeerd. Zo vergroot je de problemen. Zo voedt je de angst en vooroordelen. Zo bewandel je de weg naar escalatie.

Natuurlijk zijn Arnold Karskens en De Pers niet verantwoordelijk als iemand het heft in eigen hand neemt. Maar zij zouden wél de verantwoordelijkheid moeten voelen om zuivere journalistiek te bedrijven. Om er niet bewust voor te kiezen de voedingsbodem te willen zijn voor die ene individu die wél letterlijk neemt wat er wordt geschreven en daar naar handelt.