Niet Rutte is het probleem, maar de steun van D66

Mark Rutte moet van het toneel verdwijnen, vinden schrijver Philip Huff en anderen. Zij hebben natuurlijk groot gelijk. Alleen begrijp ik niet wat Ruttes kinderloosheid er mee te maken heeft. Maar inderdaad is hij al enige tijd zijn uiterste verkoopdatum gepasseerd en getuigt hij van een tegendeel van elan. Zijn nieuwe wijn in oude zakken riekt al bedorven, nog voor Rutte IV is begonnen. Veel belangrijker echter is dat Rutte weg moet vanwege de politieke cultuur waarvan hij de belichaming is geworden. De lobbycratie waarin zijn partij grossiert. Helma Lodders voor de gokbedrijven, Cora van Nieuwenhuizen voor de elektrische en ga zo maar door.

De schaamteloosheid waarmee Rutte en zijn collega’s keer op keer het (internationale) bedrijfsleven matsen. Als het niet via belastingvermindering – Shell paaien – is, dan gaat het om ‘facilitering’. Onlangs werd bekend dat partijgenoot Eric Wiebes tegen zijn ambtenaren van Economische Zaken in en voorbijgaand aan alle vigerende wetten en regels Facebook heeft gegarandeerd voorrang te krijgen bij aansluiting op het elektriciteitsnetwerk in Zeewolde. Voor een energieslurpend datacentrum, dat ook tegen de zin van Tennet een eigen elektriciteitsstation krijgt. Een extra zware belasting voor het al veel te krappe netwerk in Flevoland. Bovendien worden de horizonvervuilende windturbines en lelijke zonneparken niet zozeer aangewend voor de burgers die deze offers over hadden voor schone energie, maar vooral ten bate van een buitenlands bedrijf dat ook nog eens veel en veel minder per kilowatt betaalt dan zij.

Wiebes’ opvolger, de VVD’er Stef Blok, staat de NAM (= twee buitenlandse bedrijven, Shell en Exxon) toe in de Waddenzee te boren op basis van een vergunning uit… 1969. Ons deel van de Waddenzee dreigt hierdoor de werelderfgoedstatus te verliezen. En dan zwijgen we nog over Ruttes leugens en verdraaiingen en de systematische manier waarop de Tweede Kamer informatie wordt onthouden.

Vooral dit laatste laat de zwakte van Huffs aanval zien. Met al deze kwesties kon Rutte III wegkomen omdat het behalve door de VVD gesteund bleef door CDA, D66 en ChristenUnie. Na de verkiezingen van maart dit jaar hebben deze partijen een meerderheid van 78 zetels. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst, zo worden wij al jaren gewaarschuwd. Bij Rutte IV hebben we die garantie wel degelijk.

Vervuilende industrieën en boeren zullen nauwelijks worden aangepakt en als dat wel het geval is van miljardensubsidies worden voorzien. CDA en ChristenUnie zullen wetgeving blijven blokkeren die euthanasie minder moeilijk maakt en kerken hun uitzonderingsstatus ontneemt. Hugo de Jonge heeft al bakzeil gehaald met zijn 2G-maatregel, waar de ChristenUnie tegen is.

Daarom moeten Huff en anderen hun pijlen niet richten op Rutte en zijn VVD, maar op D66. Deze partij dreigt na de formatiebesprekingen deel te gaan nemen aan een naadloze voortzetting van Rutte III. De stemmenwinst van D66 bij de laatste verkiezingen maakt dus geen verschil. Het argument is dat ‘we’ willen besturen. – dat hoorde je ook als de PvdA weer eens in een onzalig kabinet plaatsnam. ‘We’ willen verantwoordelijkheid nemen. en niet aan de kant blijven staan. Later scoren in ‘a cushy job’. Medy van der Laan, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken en Van Nieuwenhuizens voorganger bij Energie-Nederland, was staatssecretaris voor D66.

Sigrid Kaag bleek toch vooral de creatie van marketeers en reclamemensen. ‘Nieuw leiderschap’ zonder concreet aan te geven wat dat betekende. Evenmin in staat om daaraan als bewindspersoon concreet vorm te geven, alleen al gezien haar recente deconfitures in relatie tot Afghanistan en Marokko. Een verkiezingsprogramma is kennelijk wervend, om stemmen te winnen, maar niet bedoeld als uitgangspunt voor formatiebesprekingen. Dit terwijl D66-stemmers wel degelijk lobby, corruptie, vervuiling en religieuze dominantie willen beteugelen.

Kaag en Jetten moeten zich dus terugtrekken uit de formatie en nieuwe verkiezingen eisen. En zich aansluiten bij de 15 gezamenlijke ‘oppositiepunten’ van PvdA en GroenLinks.