Nieuwe strategie, boodschappers en boodschap voor CDA nodig

‘De kiezer is gek geworden!’ De meest primaire reactie vanuit middenpartijen als het CDA na zo’n verkiezingsuitslag als die van 20 maart 2019. Een reactie die vaak niet publiekelijk wordt geventileerd, maar die wel degelijk aanwezig is. Anderen menen weer dat de kiezer altijd gelijk heeft. Ik neig ook meer naar het laatste en houd er sowieso van om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hetgeen je zelf als partij kunt beïnvloeden. En de eerlijkheid gebiedt te zeggen: we doen het als CDA momenteel – en eigenlijk al vele jaren – niet goed genoeg. Het roer moet om. De tijd is gekomen om onszelf als christendemocraten in de spiegel te kijken en de koers te verleggen. Een andere, nieuwe strategie, een andere inhoudelijke boodschap én ook nieuwe boodschappers zijn nu hard nodig. Niet vanuit blinde paniek, maar vanuit overtuiging en visie.

Nieuwe strategie ‘Een hele goede morgen!’. De ondraaglijke leegte van de (campagne)strategie van het CDA kan niet beter worden samengevat dan in deze nietszeggende campagneslogan. Een slogan en bijbehorende strategie verzonnen door marketeers, niet door ideologen. Vorig jaar schreef ik al meermaals over de infiltratie van politieke marketeers binnen de traditionele brede volkspartijen, waaronder binnen het CDA. “Wanneer de politiek is vervallen tot marketing verdwijnt de ziel uit de politiek en is het einde van de ‘ideeënstrijd’ ingeluid”, schreef ik hier op Joop. Ik vermoed dat kiezers inmiddels beter weten waar het CDA niet voor staat dan waar het wél voor staat. Vooral door ‘de boze burger’ herhaaldelijk en onnodig groot te maken, te waarschuwen voor de aanstaande massa-immigratie vanuit Afrika en het belang van maatregelen in het kader van de klimaatverandering continu te relativeren en terug te brengen tot economische proporties. Het CDA is ideologisch kleurloos geworden en om toch in marketingtermen te spreken; het is een sleets en ouderwets merk met een ietwat negatief en pessimistische connotatie. De logische associatie met geloof, hoop en liefde – het ideologische en levensbeschouwelijke fundament van onze partij – is verdwenen en daarmee ook de associatie met ‘waarden en normen’ en het CDA als ‘gezinspartij’.

Bovendien: het CDA is meer dan ooit te voren de partij van dorpen, witte Nederlanders en boeren geworden. En dat in een land dat meer en meer verstedelijkt en verkleurt. Een dodelijke combinatie. Bij de verkiezen van 20 maart verloor het CDA in elke grote stad in Nederland. Zonder uitzondering. Zoals ik na de vorige Statenverkiezingen al betoogde: “Het CDA kan het zich niet veroorloven deze demografische ontwikkeling te negeren. Sterker nog; het CDA behoort proactief in de spelen op de demografische verandering van onze multiculturele samenleving. Als het niet uit een oprechte intrinsieke motivatie is om alle Nederlanders politiek te vertegenwoordigen, dan vanuit strategisch perspectief omwille van ‘lijfbehoud’.” Ik zeg het al jaren en blijf het zeggen: het CDA moet écht en snel verkleuren en verstedelijken. En rap ook.

Nieuwe boodschap Wat is het inhoudelijke antwoord van het CDA op de grote uitdagingen van de 21e eeuw? Ik kan ze als lid niet heel goed reproduceren. Gelukkig is ons Wetenschappelijk Instituut hier volop mee bezig en komt ze geregeld met prikkelende en inspirerende bijdragen. Dat doen deze wetenschappers onder meer door onze kernwaarden als CDA als uitgangspunt te nemen en deze tijdloze waarden te vertalen naar de tegenwoordige tijd. Waarden als rentmeesterschap en solidariteit. Parallel is het nodig dat de politieke actualiteit meegaat in deze opfrissing van onze idealen en deze constant en herkenbaar vertaalt naar een nieuwe politieke boodschap. En dat proces kan niet snel genoeg gaan. Want ideologische stilstand is electorale achteruitgang gebleken.

Nieuwe boodschappers We leven in een tijd waarin niet alleen de inhoudelijke boodschap van belang is, maar ook de drager van die boodschap: de boodschappers. Dat is overigens meer dan alleen de politiek leider. Een democratische politieke partij is immers per definitie meer dan haar ‘sterke leider’. Zo hebben naast de politiek leider ook de partijvoorzitter, het partijbestuur, de Kamerfractie en de bewindspersonen in het kabinet allen een rol als leider en beelddrager van de partij op landelijk niveau. In het kabinet is er al sprake van de nodige verfrissing en vernieuwing geweest. Ook hebben de leden recentelijk een nieuwe partijvoorzitter verkozen, Rutger Ploum. Zijn grootste uitdaging wordt en is om het proces van vernieuwing van het CDA qua boodschap, strategie en boodschappers snel en voortvarend tot succesvolle resultaten te laten leiden. Ik heb in hem alle vertrouwen. Tegelijk is het zaak dat hij kan rekenen op de steun van de volledige partij om de broodnodige vernieuwing, verstedelijking en verkleuring vorm en inhoud te geven.

Nieuw, fris leiderschap. Leiders die geen nachtmerries, maar dromen najagen. Leiders die hoop verkiezen boven angst. Leiders die vanuit overtuiging en waarden weten te verbinden. Het is immers niet meer vijf voor, maar vijf over twaalf. De toekomst van het CDA als relevante, brede en veelkleurige volkspartij is ervan afhankelijk. En ja, zo’n CDA is goed voor de stabiliteit van onze politiek als geheel en daarmee in het belang van Nederland. Ik heb er zin in om met Rutger Ploum mee te bouwen aan het CDA 2.0. Wie doet er mee?