NMa blokkeert normale relatie tussen ProRail en NS

Jaarlijks moet de directie van de NS een vervoersplan aan de minister van Verkeer en Waterstaat overleggen. Daarin zijn de minimale normen vastgelegd zoals onder andere het op tijd rijden van treinen en zichtbaarheid van het personeel in de trein en service geven aan de reizigers. Zo zijn er vijftien prestatie-indicatoren waar NS op afgerekend kan worden.

In een pittige brief van 27 april heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat aan NS duidelijk gemaakt dat dit op een viertal punten niet gelukt is. Hieronder de afgesproken grenswaarden op de vier prestatie-indicatoren en daar tegen over wat NS gepresteerd heeft.

Aankomstpunctualiteit 3 minutennorm Afgesproken grenswaarde 2009 87,0% Realisatie NS jaar 2009 86,6%

Aankomstpunctualiteit (5 minutennorm) Afgesproken grenswaarde 2009 93% Realisatie NS jaar 2009 92,8%

Percentage gereden treinen Afgesproken grenswaarde 2009 98,5% Realisatie NS jaar 2009 98%

Trefkans HC Afgesproken grenswaarde 2009 60,0% Realisatie NS jaar 2009 58,7%

Natuurlijk, de NS zit onder de grenswaarden die voor 2009 zijn vastgesteld. Minimaal weliswaar. Het ministerie neemt dit, blijkens haar brief aan de NS, hoog op en dreigt NS zelfs een dwangsom op te leggen. De NS krijgt nog een kans en moet er voor zorgen dat in de periode van 1 juli 2009 tot en met 30 juni 2010 minimaal de grenswaarden worden gehaald. Zo niet, dan volgt er een dwangsom van maximaal 1.875.000,- euro.

Nou ja, regels zijn regels, moet het ministerie gedacht hebben. Daar kan de NS directie natuurlijk niet om heen. Volgens de NS zijn de mindere prestaties te wijten aan de personeel en materieelplanning bij de start van de altijd moeilijke vernieuwde dienstregeling 2009 en de winterse omstandigheden in de laatste 2 weken van 2009. Het ministerie vindt dat NS bij het winterse weer verwijtbaar is geweest en dat er geen sprake is geweest van bijzondere omstandigheden.

Dat is wel heel opmerkelijk want in de tweede helft van december 2009 was er toch een aantal keren sprake van een algemeen KNMI weeralarm en veel verkeerswegen kwamen volledig vast te zitten door honderden kilometers file. Het motto was toch in die dagen: ‘Ga niet met de auto, het is te gevaarlijk en ga als het even kan, thuis werken!’

Het is wel heel erg verbazingwekkend dat het ministerie alleen de NS de schuld geeft van de sneeuwellende op het spoor. Temeer de minister met de NS en Prorail overeengekomen waren om onderzoeksbureau Twynstra Gudde een feitenrelaas te laten maken en aanbevelingen te doen aan partijen. Hieruit is een actieplan voortgekomen met als kernelement een serie concrete maatregelen om het Nederlandse spoorsysteem in zijn samenhang robuuster en winterhard te maken.

Daarnaast is het volgens het onderzoeksbureau nodig dat Prorail en de NS beter gaan samenwerken. Dat is heel erg nodig maar ligt bij Prorail altijd gevoelig omdat zij van de Nederlandse Mededinging autoriteit (NMa) dat niet mogen. Prorail moet namelijk van de NMa onafhankelijk blijven van de spoorvervoerders en kan dus daardoor niet mee denken in bijvoorbeeld de problemen van de grootste klant op het spoor: de NS.

Dat laatste is volgens mij de kern waarop het elke keer mis gaat op het spoor. Dat vergeet het ministerie van Verkeer en Waterstaat helemaal. De strenge woorden richting uitsluitend de NS zullen wel ingegeven zijn door opgewonden en scorende politici. En ze zijn ook nog eens ronduit beledigend voor de NS personeelsleden dat met ‘man/vrouw en macht’ heeft gewerkt om het voor de klanten beter te krijgen.

Zolang de NMa er is, zal er nooit een normale relatie komen tussen Prorail en de NS. Maar deze ordening heeft de politiek zelf indertijd besloten. De politiek kan dit ook weer terug draaien. Dat is nog eens nieuwe politiek!