Noem dikkerds ziek en ze genezen moeilijker

In 2013 besloot de American Medical Association dat obesitas voortaan als een ziekte beschouwd moest worden. Artsen in Nederland vinden dat ook wel een beetje. ‘Mooi’ moeten veel artsen en beleidsmaker gedacht hebben, want door het beestje tot ziekte te verklaren kunnen we het gerichter aanpakken.

Maar onderzoek dat in het wetenschappelijke tijdschrift Psychological Science gepubliceerd werd lijkt nu aan te tonen dat het een omgekeerd effect lijkt te hebben op mensen die obees zijn. Hoe zit dat nou? 

Allereerst maar even het onderzoek. De onderzoekers vonden 700 mensen voor verschillende online onderzoeken. De deelnemers moesten een artikel over obesitas lezen en vervolgens wat vragen beantwoorden. In sommige artikelen werd obesitas als ziekte beschreven en in andere werd het gepresenteerd als een probleem van publieke gezondheid en ging het over lengte en gewicht.

Bij de analyse van de uitkomsten bleek dat de manier van presenteren invloed had op de houding ten aanzien van gezondheid, gewicht en leefwijze. Mensen met obesitas die lazen dat het als ziekte beschouwd moest worden, besteedden vervolgens weinig aandacht aan leefstijlverandering. Toen ze uit een menukaart konden kiezen kozen ze ook liever de sandwich die de meeste calorieën bevatte in vergelijking met de obese mensen die het artikel lazen waarin obesitas als gezondheidsprobleem werd gepresenteerd.

Online onderzoek? Hoe betrouwbaar is dat? Ik heb mijn twijfels, maar dat wil nog niet zeggen dat het niet iets oplevert waar je over na moet denken. Het past ook wel in wat we weten over gebruik van diagnoses en ziektetermen. Het is als het ware de voodoo van de dokterstaal. Je wordt opgesloten in de gevangenis van de taal en veel mensen associëren zo’n ziektediagnose met noodlot. Daar kun je niets aan doen. Het overkomt je en je hebt nog maar weinig te kiezen over.

Wat een ziektediagnose ook doet is het individualiseren van het probleem. Wat het gevolg is van een disbalans tussen biologische aanleg en een leefomgeving die voortdurend verleidt tot overconsumptie en wat dus in principe voor iedereen een probleem kan vormen wordt veranderd in een individueel falen. Potverdorie, dat moet jou weer overkomen.

Om alles wat anders is tot ziekte te verklaren werkt uiteindelijk ziekmakend. Een etiket erop en vervolgens word je wat er op je etiket staat. Je kan er niet meer aan ontsnappen. Het nodigt uit om nog eens goed na te denken over onze neiging om alles wat verschilt onmiddellijk een ziekte te noemen.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezonde Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht