Ongevraagd advies aan Mark Rutte

De verkiezingen hebben de VVD een overwinning bezorgd, maar daarmee ook een razend moeilijke opdracht om een Kabinet te formeren. Een meerderheid van de VVD-leden heeft zich kennelijk uitgesproken voor een coalitie met PVV en CDA. Ik zou ze dat van harte afraden, met het oog op de positie van Nederland in Europa.

Een coalitie met PVV en het Eurosceptische deel van de VVD betekent dat Nederland op tal van dossiers dwars zal gaan liggen. Met het blokkeren van besluiten in Europa krijgt Nederland geen invloed in Europa, maar wel de reputatie van stoorzender. Dat wekt irritatie, en Nederland hoeft dan niet op steun te rekenen van andere landen op dossiers die voor ons van belang zijn.

Er staan een aantal belangrijke zaken op de EU-agenda voor de komende maanden en jaren, waar een PVV/VVD-alliantie vermoedelijk zal botsen met veel andere lidstaten. Het risico is aanzienlijk dat een PVV/VVD-regering de besluitvorming in Europa verlamt en vooruitgang op belangrijke zaken blokkeert. Of het nu gaat om meer bevoegdheden voor de Europese Commissie in het kader van het Stabiliteitspact, om de nationale bijdrage aan de EU, verdere samenwerking tussen politie en justitie, en het Europees buitenlands beleid.

Een PVV/VVD-coalitie zal ook de stabiliteit van de Eurozone ondermijnen. De financiële markten testen momenteel de besluitvaardigheid van Europa. De Eurozone staat op een kruispunt. Verder met dezelfde structuren is geen optie meer. Zoveel is duidelijk geworden uit de Eurozone-crisis, dat een muntunie niet zonder politieke unie kan.

Daarom vormt zich nu een consensus over vergaande bevoegdheden voor de Europese Commissie om de nationale begrotingen door te lichten, de boeken te controleren en sancties op te leggen. Het valt te verwachten dat een PVV/VVD-regering daar een stokje voor gaat steken. Dat zal het vertrouwen van de financiële markten in de Euro een ernstige klap toebrengen, en daarmee komt de stabiliteit van onze gezamenlijke munt in gevaar.

De VVD zou zich ook goed moeten beraden op haar inbedding in de Europese liberale familie. De Liberale ALDE-fractie in het Europees Parlement, waar zowel D66 als VVD deel van uitmaken is uitgesproken pro-Europees en wordt aangevoerd door de aarts-Europeaan Guy Verhofstadt. De ALDE-fractie vindt, net als D66, dat Europa op tal van terreinen sterkere bevoegdheden moet krijgen.

ALDE is ook koploper op thema’s als burgerrechten, privacy, gelijke behandeling, en een menswaardig en effectief asiel- en immigratiebeleid. Dat verhoudt zich slecht met de agenda van de PVV en het conservatieve, Eurosceptische deel van de VVD. Het is de vraag welke kant de VVD-Europarlementariërs zullen kiezen als de standpunten van ALDE en van een PVV/VVD-coalitie botsen, en of de VVD systematisch en vergaand wil afwijken van de fractie waar ze deel van uitmaakt.

Kortom, de keuze van coalitiepartner heeft niet alleen gevolgen voor intern beleid in Nederland, maar ook voor de positie van Nederland in Europa, en voor de toekomst van Europa.

Ik raad de aanstaand premier van Nederland dringend aan deze elementen mee te nemen in zijn overwegingen.