Ontroerend boe-geroep

Koeien zijn de olifanten van de polder. Heilig wil ik ze niet meteen noemen maar koeien hebben wel iets mysterieus. Alsof ze weet hebben van een geheim dat wij niet kennen. Die blik, die jaloersmakende bedaardheid.

Meestal zie ik ze alleen door m’n autoruit als ik over de snelweg aan ze voorbij raas. Als er niemand anders te zien is, toeter ik wel eens en zwaai dan als er zo’n enorme reuzin opkijkt van het grazen. Vaak zwaait er een staart terug.

Gisteravond spotte ik op Netflix de documentaire The Moo Man , een hartverwarmende, vrolijke film over de Engelse melkveehouder Stephen Hook die weigert mee te gaan in de industriële gekte en op zijn boerderij een kleine kudde van zo’n 55 koeien houdt. Een boer moet er tegenwoordig minstens 150 hebben, legt hij uit. (In Nederland wonen er trouwens gemiddeld 87 op een boerderij). Hook ziet die enorme aantallen niet zitten, want dan zijn het er te veel om de dieren persoonlijk te kennen. En Hook kent zijn koeien alsof het zijn eigen kinderen zijn. Sterker nog, omdat zijn gezin goeddeels buiten beeld blijft zie je hem ook echt als de pater familias van alle koeien. Hij is dol op de dieren, houdt ze langer bij zich dan nu normaal is. Dat geldt ook voor de stieren. In een industriële omgeving halen die het einde van hun eerste dag niet. Bij Hook mogen ze nog jaren rondlopen.

Het is hard werken, de zorg voor zo’n kudde en het huis-aan-huis verkopen van z’n biologische ongepasteuriseerde melk, waarmee hij er in slaagt z’n hoofd boven water te houden, maar zelden zag je de arbeidsvreugde zo van het scherm spatten. Dat is ook het bijzondere van de documentaire. Terwijl de makers zeer begaan zijn met het serieuze onderwerp (zie clip onder), het behoud van de kleine familieboerderijen, is het geen pamflettistische film. Slechts zijdelings komt de problematiek aan de orde, bijvoorbeeld als de boer helder de economische gekte rond de voedselindustrie uiteenzet. Supermarkten die de boeren afknijpen, zodat er alleen nog maar met overheidssteun geproduceerd kan worden. De supermarkt verdient er vet aan maar verder lijkt iedereen in te moeten leveren.

Ik weet niet in hoeverre de situatie in Engeland – waar iedere dag een familieboerderij verdwijnt – overeenkomt met die in Nederland maar we zijn natuurlijk wel een koeienland. Er wonen hier 1,3 miljoen van die dieren. Alleen daarom is het al interessant om de documentaire te bekijken. The Moo Man is hier helaas niet te zien geweest, ik kan alleen een door de Youth Food Movement in Groningen georganiseerde vertoning achterhalen. Als je van koeien houdt – en waarom zou je dat niet doen – is het een niet te missen documentaire, die je laat zien wat voor moois er aan het verdwijnen is, mede omdat we niet eens beseffen dat we het hebben.