Ook een crimineel heeft recht op privacy

Op woensdagavond 6 november bezocht ik het seminar ‘Mediarecht en privacy’ gegeven door hoogleraar Wouter Hins aan de Universiteit Leiden. Al snel ontstond de vraag: ‘Heeft een misdadiger net zoveel recht op privacy als een ‘gewone burger’?’ Het antwoord hierop is ja. Maar onder andere door social media komt daar in de praktijk helaas weinig van terecht.

Koos H.

De pedofiel/moordenaar Koos H. werd in 1982 tot levenslang veroordeeld. In 2010 wilde Peter R. de Vries verborgen camerabeelden uitzenden waarop Koos H. in detail over zijn moorden praat. De misdadiger begon een zaak tegen de Vries. De rechter gaf H. gelijk en De Vries kreeg een uitzendverbod met een dwangsom van 15.000 euro.

De uitspraak van de rechter zorgde ervoor dat een zware crimineel 15.000 euro zou krijgen wanneer zijn privacy werd geschonden. Iets dat in de ogen van veel Nederlanders onjuist is. Waarom zou je iemand die verschrikkelijke daden op zijn geweten heeft een zak geld geven? In dit geval gaat het niet om de zak geld, maar om het recht dat ieder mens heeft op het ‘hooghouden van zijn eer’ (aldus hoogleraar Hins). Koos H. kon nog terugkomen in de maatschappij. Het uitzenden van de verborgen camerabeelden zou zijn terugkeer lastiger maken.

Reuver

Donderdag 7 november werd in Reuver een 3-jarig meisje doodgeschoten door haar vader, waarna hij ook zijn eigen leven nam. Twee uur later werd een persconferentie gehouden over het familiedrama. Zonder blikken of blozen herhaalde de politie zo’n tien keer het complete adres waar het incident plaatsvond; het huis van onder andere het slachtoffertje. Daarna vertelde de officier van justitie het geboortejaar van de man en dat zijn meest recente veroordeling in 2005 was. Iemand die een beetje slim is met internet zal al snel de identiteit van de vermoedelijke dader vinden.

Wat is het belang van het noemen van het complete adres? Het was net een bingo: “Perceel Zonnedauw numero 11, perceel Zonnedauw numero 11.” Hij zei er nog net geen ‘jawel dames en heren!’ achter. Werd de privacy van de vermoedelijke dader en zijn familie hiermee niet geschonden?

De impulsieve gedachte van veel mensen is dat alle informatie over een misdadiger gepubliceerd mag worden, ongeacht of privacy wordt geschonden. Een persoon is zelf verantwoordelijk voor zijn daden en de gevolgen daarvan.

Deze mening klopt niet. Je kunt het recht op privacy niet veranderen aan de hand van de daden van een persoon. Daarnaast heeft het publiceren van gegevens ook gevolgen voor de familie van de misdadiger.

Social media

Ik vroeg op Twitter of misdadigers net zoveel recht hebben op privacy als ‘gewone burgers’.

@LaurieTreffers vindt dat we moeten denken in oplossingen en niet in ‘wat voor de maatschappij moralistisch juist voelt’. ‘Privacy schending veroorzaakt uiteindelijk nog meer verontrusting waardoor een crimineel die zijn straf heeft uitgezeten, moeilijker terugkomt in de maatschappij.’

@DennisdeWit bekijkt vooral de oorzaak: ‘Ja! Die mensen hebben hoogstwaarschijnlijk een psychisch probleem. We schoppen mensen toch niet uit de maatschappij vanwege 1 misstap?’

Beide hebben een andere verklaring voor dezelfde mening. Beide zijn het erover eens dat misdadigers recht op privacy hebben. Maar wanneer je de rest van Twitter bekijkt, heeft een groot deel van de Nederlandse Twitteraars ‘schijt’ aan de privacy van misdadigers. Die persoon heeft iets fout gedaan en dus mag al zijn persoonlijke informatie op internet – en in de media – komen. Name and shame.

Vogelvrij

Een misdadiger wordt als het ware vogelvrij verklaard door een aantal social mediagebruikers. Ook sommige journalisten gedragen zich op deze manier. Zoals Laurie Treffers zegt: men doet ‘wat de maatschappij als moralistisch juist voelt.’

De discussie over de privacy van ‘gewone burgers’ is op dit moment zo hevig, dat het vreemd is dat diezelfde burgers vinden dat de privacy van een bepaalde bevolkingsgroep wel geschonden mag worden.

Een misdadiger heeft, naar mijn mening, net zoveel recht op privacy als een gewone burger. Maar helaas. De privacy – van misdadigers – wordt in deze tijd keihard uitgemoord en het mogelijke moordwapen is social media.