Ook een ZZP-er heeft baat bij belasting

Iedereen in Nederland die geld verdient, heeft of krijgt, moet belasting betalen. Anders kunnen we onze publieke goederen zoals onderwijs, spoor, natuur, maar ook de bijstandsuitkeringen, de zorg en de AOW niet betalen, en, speciaal voor zelfstandigen: de Zwanger en Zelfstandig (ZEZ)-regeling. Zelfs mensen met een uitkering betalen belasting. Zelfstandigen betalen wel minder belasting dan werknemers. Een reden die vaak voor het verschil wordt gegeven, is dat zelfstandigen zelf het risico van werkloosheid en arbeidsongeschiktheid moeten dragen en ook zelf moeten sparen voor hun pensioen.

Uit zzp-kringen heb ik berekeningen voorbij zien komen die uitgaan van de volledige afschaffing van alle vrijstellingen. Dan zouden zelfstandigen die tot nu toe niet of nauwelijks belasting betalen rond de 1800 euro per jaar gaan betalen. Iemand in loondienst met datzelfde inkomen betaalt nu rond de 3200 euro belasting. Ook als er rekening gehouden wordt met het feit dat een zelfstandige geld opzij moet zetten voor verzekeringen en pensioen is het een groot verschil. Als je immers rond de 20.000 euro verdient, hoef je maar weinig extra inkomen te verzekeren boven de bijstandsgrens en ligt het pensioen ook dicht bij wat je gewend bent.

Strenge economen vinden dat er sowieso geen verschil in belastingdruk tussen zelfstandigen en werknemers gerechtvaardigd is. De zelfstandige moet volgens die school de opslagen verdisconteren in de uurtarieven. In de ideale wereld is dan het inhuren van een zelfstandige door een opdrachtgever minstens even duur als het in dienst hebben van een werknemer.

Helaas leven we niet in een ideale wereld en zien we dat opdrachtgevers, vaak voormalige werkgevers, veel zelfstandigen voor hetzelfde of lager salaris inhuren, om zo de kosten te drukken. Freelance journalisten weten daar alles van, maar ook in de bouw, de zorg en zelfs het onderwijs verdienen zelfstandigen die hetzelfde werk doen als de werknemers niet of nauwelijks meer en kunnen dus ook niets opzij leggen. De enige die profiteert is de voormalig werkgever. Die hoeft de premies niet te betalen en krijgt er een werkende voor terug die hij gewoon stukloon kan betalen.

De laatste jaren is er een enorm aantal zelfstandigen bijgekomen. Ruim 14 procent van de beroepsbevolking werkt als zelfstandige, bijna 1,1 miljoen mensen. De helft van hen heeft een laag inkomen. Dat wil zeggen: meer dan werknemers met een laag inkomen, maar zij betalen weinig tot geen belasting. Dat hoef je niet erg te vinden als zelfstandigen worden gezien als flexibele schil die in mindere tijden door de Belastingdienst een handje worden geholpen, zodat ze geen beroep hoeven doen op een uitkering.

Als je zelfstandigen ziet als ondernemers, die zelf het risico lopen van het ondernemerschap dan is een zeker belastingvoordeel ook logisch. Hooguit kun je twisten over hoe groot dat fiscaal voordeel moet zijn.

Als straks het kabinet zijn belastingplannen voor zelfstandigen indient, moet het die vraag beantwoorden: zijn zzp’ers flexibel werkenden of ondernemers en hoeveel belastingvoordeel is dan te rechtvaardigen? Daarvoor is goed inzicht vereist in de inkomenspositie van zelfstandigen. In de toekomst moet het CPB niet alleen koopkrachtplaatjes voor vaste werknemers maken, maar ook voor een paar standaard huishoudens van zelfstandigen. Ook moet de politiek kijken naar de profiterende partij: de werkgevers die zoveel ex-werknemers als zelfstandige inhuren en zo kosten uitsparen.

Ter voorbereiding op de discussie op de kabinetsplannen raad ik iedere zelfstandige aan om bij zichzelf na te gaan hoe hij of zij zichzelf ziet en wat een redelijk percentage belasting is, als je bedenkt wat er allemaal van de belastingen wordt betaald. Van de meeste uitgaven geniet ook de zelfstandige, wil ik maar zeggen.

Volg Mei Li Vos ook op Twitter

Mei Li Vos schreef het boek Politiek voor de Leek