Ook pesters hebben erkenning en waardering nodig

Op 19 april is het de nationale ‘Dag Tegen Het Pesten’. Op diverse plaatsen in het land zullen er activiteiten worden georganiseerd om de bewustwording rondom dit negatieve fenomeen te vergroten en mensen te laten inzien wat voor gevolgen pesten kan hebben. Dat dit hard nodig is, is helaas een feit. Want pesten is een bijzonder lastig uit te bannen negatief menselijk trekje, dat voor veel schade kan zorgen bij de slachtoffers. Maar er is hoop!

Klinisch psycholoog Abraham Maslow ontwikkelde in 1943 de zogeheten ‘behoeftenpyramide’. Hiermee toonde hij aan dat een mens in zijn of haar leven naast eten, drinken en huisvesting ook behoefte had aan het verkrijgen van erkenning en waardering om tot een goede ontwikkeling en ontplooiing te kunnen komen. Iemand die langdurig gepest wordt, heeft vanzelfsprekend hier de grootste moeite mee en wordt in feite belemmerd in zijn of haar ontwikkeling. Iets wat een pester ten zeerste kan worden aangerekend. Vaak pleit men op scholen dan ook voor de harde aanpak en zal er bestraffend tegen de pestkop(pen) worden opgetreden. Met als achterliggende gedachte dat het pesten daarna afgelopen zal zijn.

Om op deze bestraffende manier het pesten proberen uit te roeien en het slachtoffer de garantie te geven dat het probleem hiermee zal zijn opgelost, blijkt helaas vaak ijdele hoop te zijn. De pester zal hierdoor namelijk zijn of haar menselijke behoefte aan waardering en erkenning tot een minimum zien dalen. Iets wat later weer gecompenseerd zal moeten gaan worden. Vaak door het pesten weer voort te zetten. Want wanneer er gepest wordt, is er die dosis aandacht waardoor het machtsgevoel zorgt voor herhaling. Keer op keer. Met alle gevolgen van dien voor de gepeste. Straffen en de pester(s) terechtstellen is dan ook absoluut geen optie om tot een oplossing te komen en herhaling uit te sluiten.

Met de wetenschap dat ieder mens waardering en erkenning nodig heeft om te kunnen en mógen floreren in het leven, kan hiermee winst worden behaald op het gebied van het aanpakken van de pestproblematiek. Een effectieve manier om herhaling van pesten tegen te gaan in een schoolsituatie, is dan ook het inzetten van de zogenaamde ‘No Blame’-methode. Een bewezen effectieve methode, waarbij niet alleen de gepeste leerling centraal staat, maar ook de pester(s) en de meelopers. Hoofdzaak hierbij is dat niemand de schuld krijgt van het stelselmatige (pest)gedrag, maar dat er een coöperatieve houding door iedereen zal worden aangenomen, waarin het pestprobleem als ‘uitdaging om aan te pakken’ wordt gezien.

Op deze manier leg je bij niemand de schuld en vanuit die gedachte zullen zelfs de pester(s) en de meelopers willen gaan meewerken aan een oplossing en een betere onderlinge verhouding. Er wordt dus ingezet op het verkrijgen van empathie en het delen van ieders verantwoordelijkheid in de groep. Elk lid van de groep voelt zich hierin dan ook verantwoordelijk en zal zijn steentje gaan bijdragen aan het oplossen van het pestprobleem in de groep. De erkenning en de bepaalde mate van loyaliteit die je als begeleider/coach/mentor hiermee naar de daders toe geeft, geeft hen het tegenovergestelde gevoel dan van bestraft worden. Die erkenning zal uiteindelijk leiden tot een betere sfeer in de groep en meer waardering voor elkaar, waarbij hoogstwaarschijnlijk het pesten geen mogelijkheid meer krijgt. 

Mijn persoonlijke ervaringen, als docent en mentor, met betrekking tot het inzetten van deze ‘No Blame’-methode, zijn in elk geval positief en absoluut een aanrader voor iedereen die als begeleider met groepen werkt waar een pestprobleem aan de orde is. Want, enkel ‘blame’ zal nooit voor een oplossing zorgen. Erkenning echter wel!