Oorlog in Syrië is nu ook ónze oorlog

Als de regering haar zin krijgt, zullen de Nederlandse F16´s, de Sykes Picot lijn niet langer respecteren. De heren Sykes en Picot waren twee diplomaten die bijna een eeuw geleden de grens vastlegden tussen de Franse en de Britse invloedssfeer in het Midden-Oosten. De Engelsen schiepen aan hun kant het koninkrijk Irak, omdat Mekkaanse prins Faisal een beloning verdiend had voor goede diensten, bewezen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Lawrence of Arabia Wie wil weten welke moet maar een DVD van die oude film Lawrence of Arabia opscharrelen. Daarin zullen zij een jonge Alec Guiness de rol van prins Faisal zien spelen. De Irakese monarchie hield stand tot 1958, toen generaal Kassem de macht greep. Het lijk van de laatste koning is achter een jeep aan door de straten van Bagdad gesleept. Zijn premier werd op een paal gespietst.

Faisals broer Abdullah had ook aan de geallieerde zijde meegevochten, zodat Engeland hem niet met lege handen kon laten staan. Speciaal voor hem is toen het koninkrijk (Trans-)Jordanië in het leven geroepen. Abdullah is in 1951 door een Palestijnse revolutionair vermoord. Zijn nazaten zitten er nog steeds op de troon.

De vader van Faisal en Abdullah – in Lawrence of Arabia vertolkt door Omar Sharif – was de sarif (vorst) van Mekka. Waarom volgden zij hun vader niet op? Omdat hij kort na afloop van de Eerste Wereldoorlog werd verdreven door de woestijnvorst Ibn Sa’oed, die daarop Saoedi Arabië stichtte, het naar zijn familie vernoemde koninkrijk. De Engelsen besloten met hém in zee te gaan en dat is de voornaamste reden dat andere stukken van het Midden-Oosten met die twee prinsen werden opgezadeld.

Mooie vrouwen Koning Ibn Sa´oed hield van zingen en mooie vrouwen. Hij had het ridderlijke karakter van een nomadenleider in de woestijn, maar zijn macht was gebaseerd op het salafisme, dat de ideologische grondslag vormde van zijn rijk. De Britten zagen daar geen kwaad in.

Aan hun kant van de grens schiepen de Fransen naar het beeld en gelijkenis van hun eigen République der republieken Libanon en Syrië, die eigenlijk als vazalstaten bedoeld waren.

De meeste Nederlanders staan deze gebeurlijkheden niet helder voor de geest. In het Midden-Oosten ligt dat anders. Daar heeft men een voortreffelijk geheugen voor pijnlijke gebeurtenissen uit het verleden. Elke partij, factie of godsdienstige stroming heeft er bovendien een eigen mythologie om geweven. Het land is zwaar van historie en geschiedvervalsing.

Rendement Daar vliegen dus die vier Nederlandse straaljagers boven. Zij overschrijden nu de ominieuze Sykes Picotlijn teneinde – zo formuleert de regering het – door een flexibeler inzet meer rendement te boeken.

Rendement betekent in deze context rokende puinhopen en dode jihadstrijders. Onze piloten gaan er een bijdrage aan leveren dat het op geen enkele weg op het grondgebied van het kalifaat nog veilig is, dat de communicatielijnen zoveel mogelijk worden verbroken, dat de productiefaciliteiten worden vernietigd. Rendement betekent dood en verderf. Het betekent onveiligheid voor de vijand waar hij zich ook bevindt. Althans, dat is de gewenste uitkomst.

De komende dagen zal in de kranten, op de televisie, op de sociale media en tenslotte in de Kamers worden gedebatteerd over de wenselijkheid van deze inzet. Twee dingen zouden prettig zijn. Ten eerste dat de deelnemers zich onthouden van alle omfloerste termen waarmee men probeert de militaire werkelijkheid te verbloemen. Nederland voert daar een oorlog tegen een meedogenloze vijand. Wij gebruiken geavanceerde technologieën om aan de vijand zoveel mogelijk afbreuk te doen. Wij blazen ze op. Wij gooien ze dood. Wij steken ze in brand. Dat doen we door ze van veraf met projectielen te bestoken. Het kan gewettigd zijn om tot zulke daden over te gaan, maar dan moet je duivels goed weten waarom je het doet, tegen wie je het doet en wat je er precies mee wilt bereiken.

Het echt gevaarlijke werk laten wij ondertussen door milities opknappen, die we niet voor honderd procent als bondgenoten durven te omarmen omdat we ze niet echt vertrouwen. Dat zijn de Irakese Koerden, voor zover die zich hebben aangesloten bij de Peshmerga. Voor die van Syrië zelf zijn we een beetje vunzig.

Dat komt omdat wij in Nederland hebben leren te geloven dat er iets valt te bereiken als je een beetje oorlog voert zonder dat je een duidelijk oorlogsdoel voor ogen staat.

De val van IS is onvoldoende als je niet helder voor ogen staat wat er daarna met Syrië én Irak dient te gebeuren

Godsvermogen Dat bombarderen kost een godsvermogen. De Koerden in Irak hebben enige terreinwinst geboekt en datzelfde geldt voor de door Iran gesteunde sji´ieten van de regering in Bagdad. Erg spectaculair is die terreinwinst niet. Het is derhalve de vraag of de oorlog tegen IS met deze middelen wel te winnen valt. De massabombardementen op Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de slagkracht van de nazi´s ook veel minder geschaad dan was verwacht.

Over de dreiging van aanslagen hoeven wij het hier niet te hebben. Een overwinning wordt altijd zwaar bevochten. Geen oorlog wordt gevoerd zonder dat er de nodige burgerslachtoffers bij vallen. Noem het offers voor het vaderland. Je kunt natuurlijk besluiten dat die offers niet de moeite waard zijn. In dat geval wordt de strategie van IS met een overwinning bekroond. Het probleem met een oorlog is; je komt er alleen maar van af door hem te verliezen of hem te winnen. Is dat waar? Nee, er zijn ook wel compromisvredes gesloten. Dan zit je toch met het akelig gevoel dat de zege je is ontglipt en de boeven er straffeloos van af komen.

Gespierd Nederlands Dat is de werkelijkheid waarin wij ons bevinden en die dient niet in omfloerste pr-termen besproken te worden maar in gespierd Nederlands dat niets verbloemt.

Wij moeten tegelijk bedenken dat wie in het Midden-Oosten onze jagers over ziet komen, zijn geschiedenis kent. Dat beïnvloedt de manier waarop hij over ons denkt en wat hij op grond daarvan bemant: het afweergeschut van IS of een tank van de Peshmerga.

Mede in dit licht is het misschien niet helemaal gepast om aan te komen met zinsneden als “wij mogen de Syriërs niet in de steek laten”. Of: “het uiteindelijk doel is het vinden van een democratische oplossing”, of “wij moeten ruimte scheppen voor een gematigde islam”. Dat zijn praatjes voor de vaak, mooie woorden voor de Bühne en bezweringen om het eigen geweten te sussen. Wat wij nodig hebben, is een strategie voor de overwinning. Geen woorden die rond dit slagveld te vaak zijn misbruikt. Voor de goede orde: deze oorlog zullen wij en onze bondgenoten niet op een koopje winnen. Bedenk ook dat de komst van zoveel vluchtelingen rechtstreeks samenhangt met een reeks onderling verbonden bloedige conflicten die samen een eindeloze oorlog vormen. Omdat het ook ónze oorlog is, zijn we medeverantwoordelijk voor alles wat daar gebeurt.

Tenslotte: na de Engelse zege bij El Alamein zei Winston Churchill: “Dit is niet het begin van het einde maar het einde van het begin.” Waren wij maar vast zo ver.