Oplossen lerarentekort begint bij jezelf

Het onderwijs beleeft zware tijden. Dat is helaas niets nieuws. Ruim een decennium geleden werd er reeds alarm geslagen over het feit dat er een lerarentekort aan zat te komen. In plaats van daadkracht te tonen staken de diverse achtereenvolgende kabinetten vervolgens jarenlang de kop in het zand om dit aanstormende probleem aan te pakken. Vervolgens werd de casuïstiek, naarmate de tijd verstreek, ongrijpbaar. Ondertussen werden er talloze initiatieven bedacht om de aandacht af te leiden van het daadwerkelijke probleem – denk onder andere aan het geflopte Lerarenregister, de invoering van het (niet) passend onderwijs en de draak van een rekentoets. Ze gaven het onderwijs enkel minder aanzien en erkenning in plaats van constructief meer. Het had iets kinderlijks; dit kortetermijndenken. En nu, nu het op veel plekken al te laat is, zijn het nog steeds vooral de leerkrachten en scholen die zélf actie moeten ondernemen en bovenop de al heersende werkdruk op zoek gaan naar creatieve oplossingen om kinderen te kunnen blijven bieden waar ze recht op hebben: goed onderwijs.

Terwijl ik dit schrijf staat de teller van de petitie ‘Investeer in onderwijs’ reeds op 104.449 sympathisanten uit het onderwijs én daarbuiten, die het probleem (h)erkennen en de oproep ondertekenden. Tel daarbij de ruim 40.000 actieve deelnemers aan de onderwijsstaking van 15 maart en het onbekend aantal mensen dat het werk neerlegde maar niet naar Den Haag afreisde. Het zijn getallen waar onze huidige bewindslieden niet onderuit kunnen. En toch blijven ze het proberen, door alternatieven te verzinnen die óók zouden kunnen leiden tot het oplossen van het lerarentekort. Denk hierbij aan het inzetten van werkloze leraren, parttimers aan te moedigen meer te gaan werken, het ziekteverzuim te verlagen, directeuren aan te moedigen een gezond personeelsbeleid te voeren en onderwijsassistenten voor de klas te zetten. Het zijn slechts loze kreten die getuigen van een wankele daadkracht en een beperkt inlevingsvermogen. Want, waarom zijn parttimers bijvoorbeeld minder gaan werken? Hoe ontstaat voornamelijk een hoog ziekteverzuim? En creëer je niet juist een gezond werkklimaat wanneer de elementaire zaken in orde zijn? Het zullen slechts retorische vragen blijven.

Een ander pragmatisch en noemenswaardig initiatief om het lerarentekort op te vangen is de pilot van het onlangs gelanceerde project ‘Jij, de leraar voor morgen’, binnen de Stichting Onderwijs Midden-Limburg. Hierbij wordt ingesprongen op het maatschappelijke probleem en worden binnen de overkoepelende stichting leerlingen uit de bovenbouw gestimuleerd om in de nabije toekomst wellicht voor een baan in het onderwijs te kiezen. Eind september was de eerste inspiratiebijeenkomst voor geïnteresseerde leerlingen. Ze werden tijdens deze dag begeleid door vierdejaars studenten van de lerarenopleiding en enkele leraren van de diverse betrokken scholen, de ‘rolmodellen’. Bij interesse konden de betreffende leerlingen deelnemen aan twee cursusdagen, waarbij op een actieve manier aandacht werd besteed aan de pedagogisch-didactische kant van het docentschap. Tevens stond er een bezoek aan de lerarenopleiding op het programma. Na deze twee dagen konden de betreffende leerlingen kiezen of ze verdere afspraken wilden gaan maken met een aantal van hun eigen vakdocenten om bij enkele lessen aanwezig te zijn.

Het initiatief is tweeledig. Enerzijds toont het lef en daadkracht om een beroepsgroep te redden. Stel je maar eens voor wat het zou betekenen, wanneer elke school op deze manier een of meerdere toekomstige leraren zou weten af te leveren. Anderzijds is het van meerwaarde om de betrokkenheid van bovenbouwleerlingen te waarderen en hun enthousiasme voor het vak in te zetten in de strijd tegen het lerarentekort. Door het vrijblijvende karakter van dit mooie initiatief en het opereren in de eigen, vertrouwde omgeving zullen zeker een aantal leerlingen overwegen om als vervolgstudie voor een lerarenopleiding te kiezen. Met die mensen moeten we zuinig omgaan. Ik zie binnenkort graag Fay en Jasmijn tegemoet in mijn lessen. Hopelijk zullen zij niet afknappen op de actuele onderwijstendens en het negativisme dat momenteel overheerst, maar bovenal de schoonheid van het vak gaan zien.