Oud worden in Nederland

Kamerdebatten die in het teken staan van de 24-uurs luier. Politici die zich opportunistisch druk maken over niet gedekte heupoperaties. En tenslotte media die op de bres springen voor ouderen die bedreigd worden door verkeerslichten die te snel op rood springen. Je zou bijna medelijden krijgen met de ouderen in Nederland.

Ouderen roepen een beeld bij ons op: infantiele senioren die in verzorgingstehuizen als schimmen rondslenteren en een ondraaglijke lucht met zich meenemen. Eenzame ouderen die dagelijks hun appartement op 7 hoog verlaten om vervolgens naar de supermarkt te gaan, op zoek naar een praatje. En in het journaal zien we tenenkrommende items over bejaarde voetgangers, die te weinig tijd zouden krijgen om een kruispunt over te steken. We praten ouderen hiermee onvermijdelijk een minderwaardigheidscomplex aan.

En als het nog niet erg genoeg is, wordt hun aanwezigheid, hun bestaansrecht ook nog eens openlijk geproblematiseerd. De vergrijzing wordt vandaag de dag zoals het klimaatprobleem gepresenteerd: ‘als we niet snel iets doen aan de uitwassen van ouderdom, sterven we uit.’ Uit die angst is de G500 ontstaan, een aanklacht tegen ouderen. En nu ook de partij 50+, een aanklacht tegen zemelende jongeren. Jong, oud. Iedere generatie wordt gedwongen zich te wapenen met de eigen belangen. Je zou je kunnen afvragen of je wel oud wil worden in Nederland. Een land waarin ouderdom tot zowel een politiek als economisch probleem wordt gereduceerd.

Mijn opa daarentegen heeft het geluk gehad dat hij oud werd in een samenleving waarin aanzien meegroeit met de jaren. Hij is inmiddels overleden, maar trotseerde tot aan zijn dood de steile bergen van Tamassint. Zonder rollator. Wel vijfmaal per dag – begeleid door de oproep tot het gebed die enkele kilometers verder vanuit de plaatselijke moskee de ether in werd gezongen. Mijn grootvader gaf tot zijn laatste minuten jongeren, familieleden en buurtbewoners advies: hij maakte psychiaters en antidepressiva overbodig. De ene keer kon het over verdwenen kippen gaan, op andere momenten over de huwelijksproblemen van Abdellatif. Die scheen een paar bergen verder te wonen.

Mijn opa verdiende tijdens zijn leven, maar ook in het herdenken alles behalve medelijden. Hij had geen pensioen. Hij zat niet in een verzorgingstehuis. Hij was geen last en ook niet zielig. Een bestaansrecht is hem door de maatschappij gelukkig nooit ontnomen.

Dit artikel staat ook op Wij Blijven Hier!