Overleven op alleen rijst met suiker in een Nederlandse gemeente

Sedert 10-10-10 vormen de eilanden Bonaire, St.Eustatius en Saba “Caribisch Nederland” of BES; de andere eilanden zoals Aruba en Curaçao vormen aparte landen in het Koninkrijk. Nu, bijna 8 jaar later, weigert de Nederlandse regering onder aanvoering van CDA-staatssecretaris Knops (Koninkrijksrelaties) en VVD-staatssecretaris Van Arkel (Sociale Zaken) nog steeds om een sociaal minimum vast te stellen. Tegelijkertijd legt het CFT (college financieel toezicht) het bestuur van Bonaire een deadline op van 1 februari om aan een aanwijzing te ontsnappen. Vanwaar deze discrepantie Den Haag?

Vanaf 1992 kom ik geregeld op de voormalige Nederlandse Antillen. Ik woonde in 1992 op Curaçao en tussen 2010 en 2016 op Bonaire. Via Joop heb ik herhaaldelijk de aandacht gevraagd voor de grote aanwezigheid van armoede op dit mooie eiland. Tevergeefs.

Sinds 10 10 10 is Bonaire, tesamen met St Eustatius en Saba, een speciale gemeente geworden van Nederland, bekend onder de naam BES. Een van de eerste dingen die op de “to do lijst” stonden was om iets te doen aan de armoede op Bonaire. Zes jaren verstreken toen in 2016 zowel de Tweede Kamer als ook de Eerste Kamer maar eens besloten om de regering expliciet op te dragen zo’n bestaansminimum vast te stellen: het bedrag dat minimaal nodig is om te voorzien in haar of zijn levensonderhoud.

Nu twee jaar later WEIGERT het kabinet nog steeds om de armoedegrens op Bonaire te bepalen, ondanks de opdrachten daartoe van beide Kamers, de Ombudsman etcetera, etcetera. Meer dan 40 procent van de bevolking verdient volgens onderzoeken te weinig om te kunnen voorzien in het bestaan. Persoonlijk gaat mij het lot van de kinderen op Bonaire en de AOW-gerechtigden het meest aan het hart: zij zijn onschuldig maar boeten dagelijks voor de “status quo” van Den Haag om iets te verbeteren.

Nonsensverhalen doen de ronde dat Bonaire “zelf voor de sociale zekerheid” verantwoordelijk zou zijn, maar welke andere Nederlandse gemeente is dat? En onthoudt Den Haag die in Nederland wonende kinderen (via hun ouders) van zorgtoeslag-huurtoeslag-kinderopvangtoeslag-kindgebonden budgettoeslag etcetera? Nee toch? Waarom dan wel die stakkers op Bonaire? Nogmaals… mij zijn extreme gevallen bekend van kinderen die leven op rijst met suiker. Overleven op rijst met suiker in een Nederlandse gemeente…

Staatssecretaris Knops stelt dat het bestuur en de politiek op Bonaire niet goed werken en gebruikt dat als hoofdargument voor de weigering van het vaststellen van het sociaal minimum. Ja, dat lokale bestuur moet verbeterd worden, maar gebruik dat argument niet als smoes. Immers tegelijkertijd legt Den Haag bij monde van het CFT Bonaire WEL het vuur aan de schenen : “wanneer jullie niet voor 1 februari 2019 verbeterd hebben, krijgen jullie van ons een aanwijzing”.

Dat roept weer boosheid op bij de eilandbewoners, want “wanneer volgt een aanwijzing voor het Nederlandse kabinet voor het stelselmatig niet vast willen stellen van ons bestaansminimum”? Je zou bijna gaan denken, dat het kabinet bang is om dat sociaal minimum vast te stellen. Bang omdat dan de harde cijfers op tafel komen te liggen dat in het Nederlandse Koninkrijk met willekeur wordt omgesprongen met toeslagen, kinderbijslag en AOW-hoogtes! Bang om op de vingers getikt te worden door de Verenigde Naties hierom? Door het EVRM?

Kortom: WIE gaat dit kabinet een ultimatum stellen: voor wanneer wordt sociaal bestaansminimum vastgesteld en zo niet dan volgt een aanwijzing? Van wie? Kom op Tweede Kamer en Eerste Kamer, doe eens iets voor Caribisch Nederland. Op z’n minst voor de onschuldige kinderen en AOW-ers.