Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Waarom parallellen met de jaren dertig zo verhelderend zijn en zo nuttig

  •  
12-11-2017
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
631 keer bekeken
  •  
Schermafbeelding 2017-11-12 om 18.32.19

© Leo Lucassen bij Buitenhof

Als waarnemers parallellen zien tussen de hedendaagse populistische volksmenners en het fascisme, dan hebben ze het altijd over de beginperiode, de tijd van betrekkelijke onschuld vergeleken met wat zou komen
Hij had het weer gedaan, prof. dr. Leo Lucassen. Hij kon het weer niet laten. In een tweet zag hij overeenkomsten tussen de plannen van Wilders en De Winter om demonstratief in Molenbeek te gaan wandelen en de beruchte mars, die de Britse fascistenleider Oswald Mosley in 1936 door het Londense East End wilde houden waar toen een belangrijk deel van de Engelse joden woonde.
Wie parallellen ontdekt tussen de populistische leiders van nu en hun fascistische collega’s uit het interbellum, zoals historici het altijd zeggen, krijgt het zwaar te verduren. Dan ben je – om met Pim Fortuyn te spreken – aan het demoniseren. Dan ben je af. Dan mag je niet meer meedoen.
Zondagmiddag werd Leo Lucassen in Buitenhof door zijn college dr. Geerten Waling ter verantwoording geroepen. Hij gebruikte daarbij de twee argumenten die steeds naar voren worden gebracht als iemand de hoofdzonde van de zogenaamd demoniserende vergelijking pleegt.
  1. Je brengt daarmee mensen op rare ideeën, zeker als je met professorial gezag spreekt. Er is immers altijd wel een halve gare die denkt dan te moeten ingrijpen. Kijk hoe het met Pim Fortuyn is afgelopen.
  2. Het gaat niet aan om politici van nu te vergelijken met de daders van de holocaust. Dat is ook uiterst pijnlijk voor de nabestaanden van deze industriële massamoord. Waling bracht vooral dat laatste argument met veel aplomb naar voren. Je zou bijna denken dat hij een Gutmensch was die zijn moraalpaard besteeg en niet net als Thierry Baudet een jong talent uit de Leidse school van Cliteur en Elian cum suis.
Hij zette Leo Lucassen neer als iemand die door zijn vergelijkingen in de buurt kwam van dood door schuld en bovendien als een harteloos demagoog, die zonder scrupules holocaustslachtoffers op het hart trapte teneinde zijn tegenstanders zwart te maken. Alleen, de argumentatie deugt voor geen meter. Lucassen trok geen parallellen met de holocaust maar met de manieren waarop in de jaren dertig jodenhaat werd vorm gegeven.  Toen was er van een massamoord nog geen sprake. Wel werden de joden ervan beschuldigd dat zij profiteurs waren die de samenleving ondermijnden. Met hun kosmopolitische instelling en hun wereldwijde netwerken bedreigden zij bovendien de nationale cultuur. Het was een parasitair volk.
Zulke beschuldigingen hoor je vandaag de dag precies zo maar dan gaat het vooral om Marokkanen, Turken – in toenemende mate – en moslims in het algemeen. De parallellen liggen niet alleen voor het oprapen , zij zijn ook treffend. Dat is heel vervelend voor degenen die vandaag de dag de Marrekane of de moslims een poepie willen laten ruiken maar het is wel het geval. De ernstigste maatregelen tegen de joden waren halverwege de jaren dertig Hitlers Neurenberger rassenwetten. Zij droegen een sterk discriminatoir karakter want ze schiepen een apartheidsstaat en ze beroofden de joden tegelijkertijd van vrijwel al hun burgerrechten. Aan een holocaust dacht in die jaren nog niemand. Daarvoor was eerst een nog verdere radicalisering nodig. Als waarnemers parallellen zien tussen de hedendaagse populistische volksmenners en het fascisme, dan hebben ze het altijd over de beginperiode, de tijd van betrekkelijke onschuld vergeleken met wat zou komen toen de ene consequentie de andere opriep, de radicaalsten de koers bepaalden en niemand nog op de rem durfde of wilde trappen. Maar zover was het in de jaren dertig nog niet net zomin als het hier zo ver is. Daarom zijn de parallellen die verstandige waarnemers als Leo Lucassen ontdekken met die tijd van vroeger
Een nuttige waarschuwing voor wie nu hoopt op sluiting van alle moskeeën en een verbod op de Koran. Je weet wel waar je begint maar niet waar je eindigt. We hebben gezien wat er gebeurde toen bloeddorst vat kreeg op het salafisme. De anti-islambeweging dient zich tegen zulke ontwikkelingen te wapenen, tijdig de radicalisering in eigen kring waar te nemen en te neutraliseren.
Lucassen verwees trouwens in zijn vergelijking niet naar de hele fascistische beweging van de jaren twintig en dertig maar naar een heel specifiek incident, de demonstratie die Mosley met twee- tot drieduizend aanhangers wilde houden in het hol van de leeuw. Het kwam, zoals de fascist Mosley zelf had gehoopt, tot heftige straatgevechten waar de politie maar met moeite een eind aan kon maken. Er waren tien keer zoveel tegendemonstranten op de been die de fascisten het East End uit probeerden te slaan. Ook de wandeling die Wilders en De Winter door Molenbeek wilden houden was bedoeld als een provocatie. Geen wonder dat een historicus dan denkt aan die bekende Londense demonstratie, die ook werd gehouden om een hele bevolkingsgroep in een kwaad daglicht te stellen. De beide heren, zo vermoedde hij niet ten onrechte, waren uit op een relletje. Anders hadden zij hun wandeling wel ergens anders kunnen maken.
En dan kwam Waling nog met het versleten verwijt dat vergelijkingen met de jaren dertig labiele geesten aanzetten tot moord en geweld. Daarmee schuif je mensen met een krachtige mening dood door schuld in de schoenen. Zo wordt de discussie in de kiem gesmoord, zijn bepaalde politici onschendbaar verklaard. Zij mogen ongestraft haat zaaien want tegenspraak brengt zogenaamd hun levens in gevaar. Is dat dan niet het geval met de personen die er op de televisie van beticht worden met zijn opmerkingen een aanslag op een geliefd politicus te provoceren.. Moet de aldus betichte dan niet voor een kogel vrezen als hij op straat de verkeerde tegenkomt? Als je sommige tweets en bepaalde reaguursels leest, zou je bijna gaan denken van wel. Zolang de demonisering van rechts komt, dan is er blijkbaar niets aan de hand. Kom nou toch gauw. Het demoniseringsargument is een vorm van morele chantage, bedoeld om de vrijheid van meningsuiting in te perken. Het wordt tijd dat men aan de rechterzijde eens leert die goedkope zwartmakerij te overstijgen.

Meer over:

opinie, racisme, nazisme
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.