Pavlov regeert

Pavlov regeert. Eerst hebben PvdA en VVD elkaar verketterd in de verkiezingscampagne, vervolgens zijn ze gaan regeren zonder werkbare meerderheid in de Staten Generaal om er pas tijdens de eerste Algemene Beschouwingen achter te komen dat hun plannen draagvlak ontberen. Niet alleen bij het publiek, waarvan de NOS peilde dat 80% van de bevolking het beleid als averechts beoordeelt, maar vooral ook bij de voltallige oppositie.

Natuurlijk zijn er duiders die een belangrijk onderscheid menen te kunnen zien tussen het deel van de oppositie dat een motie van wantrouwen steunde en het smaldeel dat dat niet deed. De constructieve en de destructieve oppositie, probeerde Halbe Zijlstra de situatie te framen, maar feit is dat de voltallige oppositie de kabinetsplannen afwijst.

Een voorspelbare volgende stap is het akkoordencircuit. Partijen die het eerder op een akkoordje gooiden tijdens het lente-, het zomer- en het herfstakkoord, mogen opnieuw door die hoepel springen hoewel er op basis van resultaten uit het verleden niet al teveel garanties voor de toekomst van te verwachten zijn.

In het open gesprek waarvoor de oppositiepartijen zijn uitgenodigd op het ministerie van Financiën, heeft de Partij voor de Dieren aangeven dat alleen een radicale koerswijziging tot oplossing van de huidige problemen kan leiden.

Een uitruil van tegengestelde standpunten kan geen soelaas bieden om de crisis het hoofd te bieden. Het leidt hooguit tot compromisvorming van zeer beperkte houdbaarheid die van  groot politiek opportunisme blijk geeft in een tijd waarin de kloof tussen burgers en hun vertegenwoordigers al groter dan ooit tevoren is.

Waarom zou niet op basis van gezond verstand en partij-overstijgende belangen besloten kunnen worden de  JSF in te ruilen voor banen in de zorg, de Blankenburgtunnel voor nieuwe natuur? Waarom zouden we niet kunnen stoppen met milieuschadelijke subsidies en in plaats daarvan kunnen inzetten op een groen en duurzaam belastingstelsel? Waarom zouden we de arbeid niet betaalbaar kunnen maken en loonbelasting vervangen door een Belasting Onttrokken Waarde. Waarom zouden we de doodlopende weg van economische groei niet kunnen verlaten en koersen op duurzame economische ontwikkeling? Moeten er echt nieuwe verkiezingen komen (al dan niet na een onwerkbaar oktoberakkoord) om te kunnen kiezen voor een beleid dat gebaseerd is op mededogen en duurzaamheid?

Kiezers hebben er recht op dat hun politieke vertegenwoordigers alles doen om de crisis op te lossen. Niet door te marchanderen over verkiezingsbeloften en idealen, maar door gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen voor een radicaal ander beleid.

Het kabinet kan die keuze maken. Groene voornemens van de partijleiders van PvdA en VVD uit het recente verleden bieden daarvoor alle ruimte en er zijn voldoende oppositiepartijen die steun zouden willen geven aan zo’n groen en duurzaam beleid.

Willen de regeringsfracties die keuze niet maken, dan zal het voortbestaan van deze coalitie onzeker worden. Compromissen op basis van de nu ingezette koers kunnen hooguit uitstel van executie betekenen en een vertraging in het oplossen van de crisis, terwijl juist daadkracht nu een eerste vereiste is.

De uitnodiging op het ministerie van Financiën van afgelopen maandag was er een zonder agenda. Ik ben er met overtuiging naar toegegaan, omdat juist bijeenkomsten zonder agenda zich zeer lenen voor agendasetting. Andere oppositiepartijen aarzelen terecht over het opnieuw op een akkoordje gooien van hun idealen in ruil voor gedoogstatus.

De PVV in het torentje en de SGP op de achterbank van de dienstauto van de minister-president hebben weinig opgeleverd in termen van crisisbeheersing of stabiliteit. Het zou een waarschuwing kunnen zijn voor ‘het constructieve deel van de oppositie’. Hoed u voor constructies die meer het karakter van een construct hebben dan van een constructieve oplossing waar zoveel slachtoffers van de crisis naar snakken.