Pensioenplan kabinet naait jongeren

Vandaag discussieert de Tweede Kamer over de pensioenplannen van het kabinet Rutte II. Ondanks felle kritiek van de sociale partners, de pensioenfondsen en de oppositiepartijen lijkt de regering halsstarrig vast te houden aan het verlagen van fiscaal aftrekbare pensioenopbouw. Jongeren worden ongenadig hard door deze maatregel gepakt. Waar voorheen 2,25% belastingvrij gespaard kon worden, zal dit in de toekomst nog slechts 1.75% zijn.

Wij kunnen fluiten naar minstens 20% van ons pensioen. VVD en PvdA vinden het blijkbaar nodig om jongeren hard te benadelen in ruil voor een kortzichtige bezuiniging. Daarmee leggen ze de bijl aan de wortel van wat ooit het beste pensioenstelsel van de wereld werd genoemd.

De reden achter de nieuwe maatregel is simpel en plat: het kabinet hoopt op korte termijn tot 3 miljard per jaar te bezuinigen. Over elke euro die niet voor het pensioen gespaard wordt, kan immers inkomstenbelasting geheven worden. De coalitie verantwoordt de bezuiniging door te stellen dat jongeren langer zullen doorwerken, en daardoor ook langer pensioen opbouwen. Jongeren hoeven zich dus geen zorgen te maken. We worden koest gehouden met het sprookje dat jongeren uiteindelijk uitkomen op een pensioen van 70% van ons loon.

Het sprookje dat jongeren door het kabinet voor ogen wordt gehouden, klopt niet. Eerder deze maand schoot Autoriteit Financiële Markten al grote gaten in de berekeningen van het kabinet. Om uiteindelijk een pensioen te krijgen dat bestaat uit 70% van het loon zouden leden van de huidige generatie van hun vijfentwintigste tot hun eenenzeventigste continu een vaste baan moeten hebben en zou het pensioen élk jaar geïndexeerd moeten worden.

De droom van het kabinet staat los van de realiteit waar jongeren dagelijks mee te maken hebben. Hoge jeugdwerkloosheid en toenemende flexibilisering van de arbeidsmarkt zorgen er voor dat jongeren steeds langer langs de kantlijn staan, zonder pensioenopbouw. Starters hebben steeds minder vaak een vast inkomen. De vijfentwintigjarige van nu zweeft van flexibele banen naar ZZP-klussen. In beide gevallen is er van pensioenopbouw geen sprake.

Behalve desastreus voor jongeren is de maatregel ook nog erg ineffectief. De extra belastinginkomsten waar het kabinet op hoopt gaan er niet komen. Het plan gaat ervan uit dat minder pensioenopbouw automatisch zal leiden tot lagere premies. Lagere premies moeten op hun beurt zorgen voor een hoger belastbaar inkomen en een goed gevulde schatkist. De Pensioenfederatie waarschuwde de Tweede Kamer echter al om “zich niet rijk te rekenen”. Het merendeel van de pensioenfondsen zal de vrijgekomen ruimte namelijk helemaal niet gebruiken om de premies te verlagen, maar vooral om hun eigen balans te versterken.

Al zouden de premies naar beneden gaan, slaat de maatregel de plank boekhoudkundig alsnog mis. Over elke euro die jongeren nu als pensioen sparen, zal later belasting geheven worden. De opbrengst van deze toekomstige belasting is vele malen hoger, omdat het geld jarenlang heeft gerendeerd. Als een bankier die nog even zijn jaarbonus wil halen wordt er toch gekozen voor snelle winst ten koste van de lange termijn. De kritiek op de voorgenomen maatregel is groot. Vakbonden én werkgevers maken zich ernstige zorgen over de plannen. In het sociaal akkoord is daarom besloten de verlaging te beperken tot een opbouwpercentage van 2%. Een goed alternatief voor het desastreuse plan van de coalitiepartijen ligt inmiddels klaar: de sociale partners hebben voorgesteld om de vrijkomende gelden uit de prepensioenregeling te gebruiken om het gat tussen 1.75 en 2% te dichten. De pensionados die nu als een serie omgekeerde hulpsinterklazen aan de Costa del Sol en andere oorden de belasting zitten te ontduiken kunnen allereerst worden aangepakt. Bovendien kan het geld voor vut en prepensioen dat jongeren nu voor ouderen betalen in de toekomst ook gebruikt worden voor pensioenopbouw van jongeren. Dat is wel zo eerlijk en het geld komt uit de pensioensector zelf.

Ook de oppositiepartijen hebben niet stilgezeten. Zo kwam CDA’er Pieter Omtzigt, gesteund door de overige oppositiepartijen, met het plan om de kosten van pensioenfondsen openbaar te maken. Deze kosten worden namelijk geschat op een slordige 5 miljard, maar niemand heeft zicht op het precieze bedrag. Er kan wellicht meer verdiend worden met de schaalvoordelen van pensioenfondsen, waardoor minder bezuinigingen nodig zouden zijn.

De rigide houding van het kabinet is stuitend. Ondanks de kritiek van jongeren, sociale partners, oppositiepartijen en AFM blijven VVD en PvdA bot volharden in hun plan. De regeringspartijen willen koste wat het kost nu snel geld binnen harken, zonder oog te hebben voor de gevolgen en alternatieven. Het kabinet houdt zich hiermee vast aan een maatregel die niet werkt en die de jongeren van nu genadeloos hard gaat treffen.

Dit artikel is geschreven door Robbert Coenmans en Anna Grebenchtchikova (FNV Ledenparlement: sector jongeren)