Perspectief van Linda Duits op ‘het nieuwe feminisme’ is te eenzijdig

Linda Duits werd vorige week in Trouw geïnterviewd over de huidige stand van ‘het feminisme’ in Nederland naar aanleiding van haar nieuwe boek. Daarin uit ze ook kritiek op de nieuwe generatie feministen, die volgens haar te weinig concrete eisen hebben en de nadruk te veel zouden leggen op intersectioneel denken en bewustwording. Hoewel ik het niet volledig oneens ben met het interview, kan ik niet in haar verhaal meegaan. Er zit te veel wit feminisme in haar betoog, dat in dit interview naar voren komt.

Het perspectief van Duits op ‘het nieuwe feminisme’ is klein en te eenzijdig. Het houdt helemaal geen rekening met de pluraliteit binnen ‘hét feminisme’ – nieuw of niet – en geeft duidelijk geen blijk van inzicht in wat er gaande is binnen de niet-witte feministische strijd. Die strijd is overigens niet ‘hét nieuwe feminisme’, maar een continuering van een strijd, die tegelijkertijd evolueert en een steeds groter vocabulaire, inzicht en politieke strijdvaardigheid krijgt. Niet voor niets is er sprake van ‘golven’.

In het interview met Trouw reageert Duits bijvoorbeeld als volgt op de stelling ‘Critici verwijten jonge feministen dat ze te theoretisch bezig zijn met ‘intersectioneel denken’ en ‘bewustwording’, terwijl ze weinig concrete eisen hebben’:

Ja, dat is ook een irritatie van mij. Waar blijven de politieke eisen? Probeer je onvrede om te zetten in concrete doelen! Er ligt veel nadruk op bewustwording, maar racisme en seksisme gaan echt niet weg omdat we allemaal weten dat het niet mag.

Het is ook een irritatie van haar, die intersectionaliteit? Werkelijk? Wat dit aan mij vertelt, is dat Duits zich duidelijk niet met dit onderwerp bezig heeft gehouden. Dat ze zich niet heeft ingelezen in de genese, argumentatie en politieke strijd die intersectionaliteit betekent en mogelijk heeft gemaakt. Bovendien bevestigt ze hiermee mijn vermoeden dat ze een intersectioneel denken haast niet nodig heeft, vanwege haar eigen witte privilege.

Wat zij ‘onvrede’ noemt, is in de echte wereld een overlevingsstrijd voor niet-witte vrouwen en niet-heteroseksuele mensen. Zowel op mentaal als op fysiek niveau. De politieke doelen en eisen van het intersectionele feminisme worden niet alleen continu geuit, ze zijn ook meer dan concreet. Dat Duits ze niet hoort, heeft met haarzelf te maken. Niet met een zogenaamd niet bestaan van deze doelen en eisen.

De stelling van Duits dat er te veel nadruk zou liggen op bewustwording, is een uiterst naïeve uitspraak die bovendien nogmaals wijst op een enorm witte, blinde vlek. Zonder bewustwording verandert er immers niets. Wetten alleen doen namelijk helemaal niets als er geen bewustwording en bewustzijn is of gecultiveerd wordt. Als er geen awareness is, dan worden die wetten gewoon overtreden. Heel simpel. Dit gebeurt dagelijks met allerlei wetten. Deze werkelijkheid neutraliseert dan ook meteen haar volgende uitspraak:

De nieuwe generatie is erg gericht op het individu in plaats van op de overheid. Het neoliberale vertoog van individuele verantwoordelijkheid is daar de oorzaak van. De meiden van feministische platforms als Vileine en Stellingdames zijn heel erg gericht op kabaal maken. Ze staan er niet bij stil dat je ook iets met een wet kunt veranderen.

De jure betekent niet de facto! Alleen omdat het formeel geregeld is, betekent niet dat het in de praktijk ook zo gebeurt. Bewustwording is veel meer dan alleen een ‘weten dat iets niet mag’ – bewustwording heel is veel meer dan dat! Niet het ‘weten dat iets niet mag’, maar het ‘waarom’ is hier de sleutel.

Al met al: ook op Duits zit nog heel wat awareness te wachten.