Plasterk wil vast wel minister worden

Elke politieke partij die al wat langer bestaat beschikt over mastodonten. Een mastodont is een uitgerangeerde ex-coryfee, die het niet kan nalaten zijn partijgenoten voortdurend met opinies en adviezen te bestoken. Zo heeft de VVD Hans Wiegel en Neelie Kroes, het CDA Hans Hillen en D66 Jan Terlouw. Ook bij de PvdA zijn enkele voormalige partijprominenten maar al te bereid zich geheel ongevraagd met van alles en nog wat te bemoeien.

Neem Ronald Plasterk. In Balkenende IV minister van Onderwijs en in Rutte II van Binnenlandse Zaken. Tussendoor Tweede Kamerlid. In 2012 was hij zelfs bijna partijleider geworden. Achter Diederik Samsom eindigde hij bij een lijsttrekkersverkiezing met ruim 30 procent van de stemmen als tweede. Met andere woorden: een nog vooraanstaander sociaaldemocratisch kopstuk is moeilijk te vinden.

Dat wil zeggen: gewezen kopstuk. Want Plasterk heeft bij de PvdA niets meer te vertellen. Sinds hij in 2017 zijn ministerschap moest neerleggen omdat de PvdA niet langer een regeringspartij was, is zijn rol uitgespeeld. Voor zover ik weet heeft hij geen enkele politieke functie meer. In elk geval geen belangrijke.

Na zijn politieke loopbaan keerde Plasterk maar weer terug naar de wetenschap (hij is gepromoveerd bioloog). Daar was hij eerder niet zo’n succes, al is het geloof ik niet de bedoeling dat hardop te zeggen. Sinds vorig jaar mag Plasterk ook wekelijks een column in De Telegraaf volkletsen. Bij deze krant van Wakker Nederland is hij niet voor niets binnengehaald, want ome Roon (zoals de tv-omroep Powned hem liefkozend noemde) heeft wat je noemt ‘tegendraadse standpunten’. Hij verkondigt meningen die de PvdA hoogst onwelgevallig zijn, en daar zijn ze bij De T. natuurlijk dol op.

Plasterk hakt het liefst in op twee voor de sociaaldemocraten zeer heilige huisjes: het klimaatbeleid en de EU. Het eerste is volgens hem volstrekt ineffectief, onder meer omdat de sociaaldemocraten weigeren het belang van kernenergie in te zien. Vooral eurocommissaris Frans Timmermans (een partijgenoot dus) moet het bij Plasterk ontgelden. Een paar jaar geleden beschuldigde hij Timmermans er in een kranteninterview van lange tijd ‘niets’ uitgevoerd te hebben in de PvdA-fractie, uit woede omdat hij de portefeuille ‘buitenland’ niet had gekregen. Je zou haast gaan denken dat er sprake is van kinnesinne bij Plasterk, al durf ik dat zonder harde bewijzen natuurlijk niet op te schrijven.

En nu heeft die zo gehate Timmermans – in tegenstelling tot ome Roon zelf dus – het wél heel ver gebracht in de politiek. Hij is vicevoorzitter bij de Europese Commissie, al voor de tweede keer op rij. Zoiets kan natuurlijk alleen als de EU totaal niet deugt. Als die unie niet meer is dan ‘een papieren tijger’, zoals Plasterk deze week in De Telegraaf schrijft.

Van zijn weerstand tegen het Europese samenwerkingsverband was overigens ook al sprake vóór Plasterk politiek actief werd. In onder meer de Volkskrant en het tv-programma Buitenhof verzette hij zich in 2005 met klem tegen de Europese grondwet, een item dat toen speelde. Maar nadat hij eenmaal minister was geworden hield hij er ogenblikkelijk zijn mond over. Iedereen die hem in Brussel heeft meegemaakt zal zich de onderdanige glimlach herinneren waarmee hij daar de deur plat liep. Heel begrijpelijk. Je moet nooit dingen roepen die je carrière kunnen schaden.

Maar nu valt er niet veel meer te schaden, dus gaan alle remmen los. Weg met de EU! Leve de kernenergie! Het eerste standpunt gaat VVD-leider Mark Rutte en zijn CDA-lakei Wopke Hoekstra waarschijnlijk wat ver, maar over het tweede zullen zij zeker willen spreken. Als de informateurs toch openstaan voor politici van andere partijen dan de vier waarmee ze onderhandelen, waarom gaan ze dan niet eens praten met Plasterk? Die wil vast wel minister worden.