Politici moeten vaker 'nee' zeggen tegen treiter-tv

Treiterjournalistiek deed de afgelopen weken behoorlijk wat stof opwaaien. Matthijs van Nieuwkerk sloopte in De Wereld Draait Door PvdA-kandidaat Martijn van Dam, Jeroen Pauw zette concurrente Nebahat Albayrak weg als Turkse vrouw en Rutger Castricum, tsja, Rut grossiert in gevallen politici. Buitenhof-columniste Naema Tahir pleitte er zelfs voor ‘types als Castricum’ uit de Haagse wandelgangen te weren. Maurice de Hond peilde meteen de stemming, en 32 procent van de Nederlanders vindt dat Castricum niet meer in politiek Den Haag zou mogen komen.

Het probleem zit echter niet bij de journalisten, maar bij de politici zelf. Zonder geïnterviewde, geen interview. Het lijkt erop dat het geven van interviews voor politici meer een doel dan een middel is geworden. Elke goede mediatrainer vertelt zijn cursisten dat media een keuze zijn. ‘Nee’ is ook een antwoord. Met andere woorden: je hóeft PowNews niet te woord te staan. Net zoals dat je er niet naar hóeft te kijken.

Natuurlijk zou je kunnen stellen dat een gekozen volksvertegenwoordiger aan het publiek verantwoording moet afleggen. Zeker aan een journalist van de publieke omroep. Het weigeren van een journalist is echter wat anders dan helemaal geen verantwoording afleggen. Met het niet te woord staan van PowNews blijven er voldoende andere media over om de Nederlandse kiezer te bereiken. Dat doet Geert Wilders al tijden; de PVV-voorman weigert aan te schuiven bij Pauw & Witteman.

Naar aanleiding van Belgische interesse voor het PowNews-format maakte het programma een België-special waarvoor Castricum naar onze zuiderburen afreisde. Voor het Belgische vragenuurtje moest de brutale verslaggever netjes achter een hekje wachten en vragen mochten niet met een draaiende camera worden gesteld. Dat deed hij. Als Castricum later op straat de minister van Financiën aanspreekt, reageert deze wat overrompeld, maar herstelt zich snel door te zeggen dat de verslaggever onbeleefd is door – ten koste van collega’s van de VTM – voor te dringen. Castricum wachtte vervolgens netjes op z’n beurt.

Wat in België kan, kan in Nederland ook. Politici moeten stoppen zich te laten gebruiken voor afzeiktv. Volksvertegenwoordigers zouden best wat kritischer mogen zijn en het heft in eigen hand nemen: Wie sta ik te woord en onder welke voorwaarden? Voorwaarde om op een uitnodiging in te gaan, is vaak dat er ruimte moet zijn voor een inhoudelijke boodschap. Geen Waku Waku dus. Dat is tegenwoordig echter niet voldoende. Behalve om het medium gaat het ook om de geïnterviewde. Kan die in een bepaalde context zijn politieke boodschap kwijt?

De vraag is of een politicus in PowNews, maar ook in programma’s als De Wereld Draait Door, z’n inhoudelijke boodschap kwijt kan. Sommigen wel, zoals Mark Rutte en Ronald Plasterk. Anderen niet, zoals Ella Vogelaar en Job Cohen. In dat laatste geval zou een politicus moeten durven beslissen om de Castrici van deze wereld te negeren. Niet omdat Castricum een ‘eikol’ is, niet omdat een Cohen een ‘bange moslimfluisteraar’ is, maar om het simpele feit dat de geïnterviewde zijn boodschap er niet kan overbrengen.

Dit artikel staat ook in dagblad Trouw