Politiek is tellen tot 76 zetels

Niet de grootste partij levert de premier. Dat is een hardnekkig misverstand. De premier wordt geleverd door de grootste partij die een coalitie weet te smeden die steun heeft van 76 kamerzetels. Dat is een belangrijk verschil. Drie keer werd de PvdA onder leiding van Joop den Uyl de grootste partij. Twee van deze drie keer belandde de PvdA na de overwinning in de oppositiebankjes, en slechts één keer kon de PvdA-leider het Catshuis betrekken.

Vaak hoor je: als in 2010 Job Cohen een zetel meer had gehaald en Mark Rutte één minder dan was alles anders gelopen. Cohen was dan premier geworden en ons was een kabinet met de PVV bespaard gebleven. Onzin. Als de combinatie VVD-CDA-PVV 76 zetels had gehaald, al was de PvdA de grootste geworden, dan nog hadden deze drie samen een kabinet gevormd. Cohen had daar niks tegen kunnen doen en ook met lege handen gestaan. Politiek in Nederland is tot 76 zetels tellen.

Het is niet relevant welke partij de grootste wordt, wat telt is welke meerderheden er te vormen zijn.

Het ‘premiersdebat’ van RTL is curieus: want voor welke coalities staan deze vier premiers? Zij zeggen het niet, wij als kiezers weten het niet.

Het is een belediging van de kiezer dat bijna geen enkele partij (GroenLinks is een uitzondering) voorkeuren voor samenwerking uitspreekt. Ook de SP sluit de VVD niet uit. Je kan Roemer stemmen en Rutte erbij krijgen. Zoals in 2006 Balkenende en Bos tegenover elkaar stonden en uiteindelijk samen een kabinet vormden. Of je stemt Rutte en krijgt Samsom erbij. En wat doet Pechtold?

Verkiezingen gaan over visies, inhoud, overtuigingen, plannen. Maar ze zouden ook moeten gaan over met wie je ze wilt uitvoeren. Dat maakt nogal wat uit!

Waarom maken PvdA, GroenLinks, D66 geen ‘samen uit – samen thuis’ afspraak? Of waarom vormen SP, PvdA en GroenLinks geen (kern) schaduwkabinet?

De kiezer heeft recht op duidelijkheid, ook over de machtsvraag.

Iedere partij zou moeten aangeven: hoe wil ik optellen tot 76 zetels?