Politieke déjà vus

Een orthodoxe gelovige die homoseksualiteit wil strafbaar stellen en genezen behoort zijn lusten te temmen en niet de Amsterdamse Club Church te bezoeken, nog los van de naam. Zijn geestverwante die abortus wil verbieden, zal een ongewenste zwangerschap toch moeten voldragen. Voor haar geen behandeling in een abortuskliniek. Zo ook zal een sociaal-democraat, sociaal-liberaal, dan wel socialist zich niet verrijken in een met publieke gelden betaalde instelling. Niet omdat de wet homoclubs, abortusklinieken en hoge salarissen verbiedt – integendeel, Vrouwe Justitia staat ze alle toe. Maar omdat de eigen ethische principes dat gedrag verhinderen.

Co Verdaas (PvdA), staatssecretaris van Economische Zaken, trad 6 december af vanwege zijn declaratiegedrag als lid van de Gelderse gedeputeerde staten. Niet omwille van zijn politieke gedrag aldaar, als de ‘derde VVD-gedeputeerde’ die zonder scrupules natuurgebieden aan projectontwikkelaars placht te offreren.

Verdaas doet denken aan een andere staatssecretaris van Economische Zaken, lang geleden in het CDA-VVD-kabinet Lubbers I. Dat was de onlangs overleden Piet van Zeil. Die raakte enkele keren in opspraak – ‘Voor een opening in stijl, bel Piet van Zeil’ –  waarna Lubbers hem ‘een kleine krabbelaar’ noemde. Zoals wij weten opereerde inderdaad de ondernemer Lubbers voor zijn familiebedrijf in een hoger echelon. ‘Piet de Prater’ mocht wel blijven zitten, maar keerde niet terug in Lubbers II. Verdaas moest echter het veld ruimen. Immers geen christen-, maar sociaal-democraat.

Een interessant case in sociaal-democratische ethiek is Verdaas”  collega Martin van Rijn, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deze man ontving als bestuursvoorzitter van de coöperatieve pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM het prettige salaris van 469.000. Dat wist iedereen, zelfs Mark Rutte en Diederik Samsom. Kwam Van Rijn door hun screening heen omdat hij geen kleine krabbelaar was? Of omdat hij net als Verdaas tot de rechter – ‘VVD’ – vleugel behoorde? Dan wel omdat de PGGM een coöperatie is voor ieder die in de sector zorg en welzijn werkt, dus geen uit belastinggeld gesubsidieerde instelling?

Nu we toch bezig zijn, een boeiend raadsel is welke staatssecretaris als volgende sneuvelt. Misschien ben ik immoreel, maar ik wil, geloof ik, eerder zwakke bewindslieden lozen, dan kleine krabbelaars. Want niet alleen Van Zeils echo valt deze dagen te horen. Déjà vu-gevoelens roept ook Wilma Mansveld op, PvdA-staatssecretaris Infrastructuur en Milieu.

Was gedeputeerde in Groningen. Aan wie doet ze denken? Jacqueline Kramer? Bijna goed en die was overigens minister. Juist, Tonny van de Vondevoort, staatssecretaris Binnenlandse Zaken in Kok I. Diende daarvoor de stad Groningen als wethouder en bleek een zeer zwakke staatssecretaris. Mocht net als Van Zeil blijven zitten en keerde niet terug in Kok II. Werd daarna onder meer senior adviseur bij Deloitte, maar we moeten haar nageven dat ze het daar nooit bracht tot een Martin van Rijn-salaris. Jacqueline Kramer overigens koos in 2007 evenmin voor het grote geld en ging terug naar de wetenschap.

Onlangs presenteerde Vrij Nederland een lijstje van sociaal-democratische grootverdieners in gesubsidieerde instellingen die erg boos waren over de plannetjes van Hans Spekman & Diederik Samsom om hen aan te pakken of zelfs te royeren. Sommigen hadden voor de zekerheid maar hun lidmaatschap opgezegd. Anderen meenden dat deze in de campagneperiode opgediende hete soep na de verkiezingen wel zou afkoelen. Want ooit had hun partijleider Wim Kok wat gerept van ‘ordinaire zakkenvullers’ en ‘exhibitionistische zelfverrijking’. Maar later, in the real world als commissaris van onder andere ING, TPG Post, Shell en KLM, zag Kok er als commissaris geen been in om zelf royale inkomsten te toucheren. In het ‘belang van de aandeelhouders’ meende Kok ook te moeten instemmen met enerzijds topinkomensstijgingen van 500-600 % en anderzijds massaontslagen en vernietiging van arbeidsvoorwaarden. Zoals zijn opvolger Wouter Bos dat, in dienst van KPNG, dit soort dingen adviseert voor de publieke sector en de gezondheidszorg.

Ze hadden gelijk, de sociaal-democratische grootverdieners die in de PvdA bleven. Grootverdiener Martin van Rijn wacht een schitterende loopbaan.