Politieke tunnelvisie is pas ondermijning van de rechtsstaat

Tweede Kamerleden lijden aan politieke tunnelvisie. Steeds vaker worden verdachten weggezet als ‘criminelen’, ‘schurken’ en ‘straattuig’. Vaak op basis van een krantenbericht. Levensgevaarlijk wordt het als parlementariërs actief betrokken zijn bij de totstandkoming van misleidende artikelen, zoals Diederik Samsom. Dát is pas ondermijning van vertrouwen van burgers in de rechtsstaat.

“Baby na straatruzie overleden” schreef Het Parool begin mei over de dood van een ongeboren baby. Naar aanleiding van het bericht stelde de PVV Kamervragen:

Deelt u de mening dat het vrijlaten van dit soort tuig het vertrouwen van burgers in de rechtsstraat ondermijnt?” En: “Deelt u de mening dat alles in het werk moet worden gesteld om de daders zo lang mogelijk achter slot en grendel te krijgen en na denaturalisatie ons land uitgezet dienen te worden?

De rechterplaatsvervanger van de Amsterdamse rechtbank zei in NRC over dergelijke vragen dat ‘Kamerleden toch een buitengewoon verantwoordelijke taak hebben’. “Dan moet je toch kunnen omgaan met onschuldpresumptie en nuance.” Onschuldpresumptie, met andere woorden: onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Het gaat de jurist niet om de PVV. “In de Probo Koala-zaak zeiden politici dingen die volstrekt onjuist waren.”

Gifschip

De Probo Koala is het schip dat de geschiedenis is ingegaan als het dodelijke ‘gifschip’. De boot dumpte zes jaar geleden 400 ton afval in Ivoorkust. “De rechtbank betreurt het dat Nederlandse parlementariërs soms inderdaad de neiging vertonen zich zonder enig voorbehoud uit te laten over bepaalde gebeurtenissen en zonder zich daarbij vooraf een oordeel te hebben gevormd op basis van feiten”, zegt de rechtbank in haar vonnis. Dat heeft mede in Nederland ‘geleid tot onjuiste en ongenuanceerde berichtgeving’.

Het was vooral Kamerlid Diederik Samsom die zijn tanden in die zaak zette. “De kwestie met de Probo Koala heeft geleid tot dood en verderf in Ivoorkust”, zei de PvdA’er na de ramp in de Kamer. “Wij hoeven de echte boeven natuurlijk niet te zoeken, want die zitten bij het bedrijf Trafigura.” Hij vervolgde: “Mensen die zich met dit soort zaken bezighouden, zijn niet minder dan schurken.”

Samsom speelde bovendien een rol in de totstandkoming van artikelen. De Volkskrant werkte samen met Greenpeace – waar Samsom jarenlang werkte. Samsom gebruikte publicaties van de krant om politiek mee te bedrijven en gebruikte zijn positie ook om activisten van Greenpeace in contact te brengen met onderzoekers die een oordeel over de zaak moesten vellen. En zo is de dwaling een feit. Want, er zat helemaal geen dodelijk gif in het afval.

Politieke tunnelvisie is geen uitzondering in Den Haag. Het is ook andere politici te verwijten, zoals D66-Kamerlid Pia Dijkstra. De oud-journalist diende een motie in naar aanleiding van een artikel in De Volkskrant. Het artikel bevatte meerdere onjuistheden en de organisatie waarover het artikel ging, nam contact met haar op om dat toe te lichten. Dijkstra liet de organisatie via haar woordvoerder weten dat ‘de waarheid van het artikel niet van belang was’. “Mevrouw Dijkstra wil een punt maken. Dat het op basis van onjuiste informatie is, is niet relevant.”

Journalistieke dwaling

Dat de pers zo nu en dan lijdt aan journalistieke dwaling, is vervelend maar nou eenmaal de werkelijkheid. Dat het onder druk van commercie lijkt toe te nemen, is zorgelijk. Dat Kamerleden hun mening baseren op die onjuiste berichtgeving is verwerpelijk. Kamerleden die op basis van die berichten Kamervragen à 3.750 euro per stuk stellen is beschamend, maar is helaas bijna alle partijen verwijtbaar.

Ronduit schokkend is het dat parlementariërs op basis van journalistieke berichtgeving oordelen en veroordelen, zoals de PVV regelmatig doet. De overtreffende trap van dit alles is dat Kamerleden een actieve rol spelen in de totstandkoming van eenzijdige en onjuiste berichtgeving, zoals de huidige leider van de Partij van de Arbeid deed. Dergelijke politieke tunnelvisie is pas ondermijning van vertrouwen van burgers in de rechtsstaat.