Programma zonder Partij, een andere visie op politiek

In een democratie is kiezen het mooiste wat er is. En wat verlangen we ernaar iets te kiezen te hebben. Terwijl wij verlangen naar een aansprekende visie, is de politiek verworden tot standpunt-schermutselingen, idolsverkiezingen en struisvogelarij.

Vroeger had je duidelijke zuilen van liberalen, katholieken, protestanten en socialisten, maar hun gedachtegoed brengt ons nu niet meer verder. Zoals één partij treffend in haar grondbeginselen schrijft: we hebben niet één leidende ideologie of maatschappijtheorie, maar enkele idealen.

Wie vervolgens de beginselen van andere partijen erop naslaat ziet die idealen overal terugkomen: vrijheid, duurzaamheid, rechtvaardigheid en veiligheid. De strijd gaat dan ook niet over de idealen, maar over wie de beste oplossingen heeft voor actuele problemen.

De een wil nooit meer een generaal pardon, de ander wil het toezicht op de banken verscherpen. De een roept “bescherm de dieren”, de ander wil de verwarming in gevangenissen twee graden lager zetten. Waarom moet de verplichte pensioenleeftijd met gelijke stapjes voor iedereen omhoog? Is alles op te lossen met bezuinigingen? Was de wereld maar zo simpel.

Een simpele oplossing veronderstelt een simpel probleem. Maar maatschappelijke problemen zijn ingewikkeld, dat weten kiezers ook. Daarom kunnen politici ons niet overtuigen met kwinkslagen en vrolijke praatjes. Wij willen niet op praatjesmakers en hun oplossingen stemmen, maar op een visie en oordeelsvermogen. Vroeg of laat komen de oplossingen daar dan uit voort.

Een visie is een verhaal: “Daar wil ik naar toe, zo stel ik het me voor.” Het is de samensmelting van wat je wilt met wat je weet. Het laat dus niet alleen zien waar je naartoe wilt, maar ook of je weet waar je het over hebt. Het is daardoor uitermate geschikt voor een politiek profiel.

Als de politiek zich meer richt op visie en minder op oplossingen, hoeven oplossingen niet meer door mediahypes en opiniepeilingen ingegeven te worden. En dat is hard nodig. Want de complexe problemen van onze tijd vragen om complexe oplossingen. Zij vragen om een slimme combinatie van maatregelen. Net als in de wetenschap, waar problemen steeds vaker worden benaderd vanuit meerdere disciplines tegelijk. Niemand heeft de wijsheid in pacht, maar samen kunnen we de puzzel in elkaar zetten.

Onze Visie

In onze visie helpen we onze kinderen goed om te gaan met conflicten, zin te geven aan hun bestaan, en werk en ontspanning in evenwicht te houden. Werk is vreugdevol, omdat het betrokkenheid geeft bij elkaar, de aarde en de maatschappij. We hoeven elkaar het leven niet zuur te maken met controles en procedures, maar kunnen veel zinvoller werk doen, bijvoorbeeld in ambachtelijke en creatieve beroepen, zorg, onderwijs en techniek.

Laten we werken aan een wereld waarin gebruikers de zeggenschap hebben over vitale middelen zoals energie en voedsel. Waarin we wijs omgaan met gezondheid en menselijke fouten.

Laten we inzien dat consumptie alleen niet gelukkig maakt. Mensen hoeven hun identiteit niet te kopen als ze ervaren dat hun bijdrage aan de samenleving van grote waarde is.

Wij denken dat dit het moment is om als samenleving de drempel over te gaan naar een volgende fase. Waarin onze ingenieurs samenwerken om duurzame energie op te wekken. Waarin onze boeren en voedselverwerkende industrie schoon en gezond voedsel produceren, dat voor iedereen beschikbaar is. Waarin onze farmaceutische industrie er niet naar streeft om meer af te zetten, maar juist minder.

Laten we onze economie niet opblazen door de productiviteit alsmaar op te schroeven, zoveel mogelijk geld te verdienen en schulden te maken, maar ontwikkelen door welvaart zo goed mogelijk te investeren in de gemeenschap. We kunnen met elkaar de wereld betekenis geven. Wij zien een samenleving die een goede balans vindt tussen sociaal en liberaal, samenwerking en competitie, conservatief en progressief. De beste oplossingen dienen zich aan wanneer wij vanuit deze visie leven en onze kinderen opvoeden.

Wij willen aan de toekomst van Nederland werken. Dat kan als we een toekomst in gedachte hebben. Daarom maken wij de komende maanden een Programma zonder partij: met wat wij zien gebeuren rondom thema’s als ecologie, economie, onderwijs, en politiek, en met het Nederland waar wij met hart en ziel aan zullen werken.

Dit artikel is mede geschreven door Manfred van Doorn. Programma zonder Partij is een initiatief van Manfred van Doorn, Isodoor Jonker, Maarten van Schie en Caroline Wiedenhof