PvdA bezuinigt om in de toekomst belastingen te verlagen

Gisteren schreef ik in de Volkskrant een artikel dat ook op Joop.nl werd geplaatst, waarin ik duidelijk maakte dat het tekort van 29 miljard dat door het CPB werd berekend, door die instelling zelf was gecreëerd.

De berekening is gemaakt in de veronderstelling dat het belastingstelsel zodanig wordt veranderd dat de schijven voor de inkomstenbelasting jaarlijks niet alleen worden aangepast voor de inflatie, conform de huidige wetgeving,  maar ook voor de koopkrachtstijging. Daardoor nemen de belastinginkomsten af.

Het was bij de politieke partijen niet bekend dat het bedrag dat de schatkist zou moeten missen ongeveer even groot was als het te bezuinigen bedrag. Het komt er immers op neer dat we nu 29 miljard moeten bezuinigen om er voor te zorgen dat mensen die meer gaan verdienen in de toekomst minder belasting gaan betalen. Zeker voor progressieve partijen vond ik dat ondenkbaar. Dus stuurde ik de lijsttrekkers van die partijen afgelopen woensdag de volgende mail:

Hierbij stuur ik jullie een artikel dat morgenochtend in de Volkskrant verschijnt. Ik reken er op dat jullie een embargo zullen eerbiedigen tot het verschenen is.

Volgens de laatste Politieke Barometer van 1 juni leveren de verkiezingen van volgende week de rechtse partijen ( VVD, CDA, SGP, CU en PVV) samen 88 zetels op. De progressieve partijen (PvdA, SP, Groen Links, D’66 en Partij voor de Dieren) krijgen samen niet meer dan 62 zetels. Een verschil van 26 zetels. Een somber vooruitzicht.

Over de oorzaken van dit grote verschil zijn vele theorieën te ontwikkelen, maar een ding lijkt zeker: de instabiliteit van het electoraat is groter geworden vanwege de aangekondigde bezuinigingen die de onzekerheid onder de kiezers heeft vergroot.

Ik ben van mening dat de informatie in het artikel de progressieve partijen de mogelijkheid biedt aan de laatste campagneweek een radicale wending ten goede te geven. Ik begrijp heel goed dat het moeilijk is in deze fase van de campagne, nadat het land al meer dan een half jaar bestookt is met de boodschap dat ongehoorde bezuinigingen noodzakelijk zijn en jullie je verkiezingsprogramma’s op die boodschap hebben afgestemd, van koers te veranderen. Maar het zou veel erger zijn te ontkennen dat bezuinigingen in die omvang helemaal niet noodzakelijk zijn en de negatieve gevolgen daarvan dus vermijdbaar Net als jullie heb ik dat ook niet in de gaten gehad. 

“Dwalen kan iedereen, maar alleen dwazen volharden in hun dwaling”, zei Cicero.

Het zou goed zijn om direct na de verkiezingen uit te laten zoeken hoe deze dwaling tot stand is gekomen. Als de berekeningen van het houdbaarheidstekort worden gebaseerd op “ongewijzigd (belasting)beleid” -en dat lijkt me logisch omdat geen van jullie de belastingverlagingen die het CPB heeft voorzien in jullie verkiezingsprogramma’s heeft opgenomen- kan de financiële ruimte die ontstaat worden aangewend om op hoofdlijnen afspraken te maken over een concept regeerakkoord dat wezenlijk verschil maakt en dat gezamenlijk aan de kiezer kan worden gepresenteerd. Er kan dan een echt alternatief worden geboden voor het afbraakbeleid dat rechts voorstaat en daarmee wordt ook de mogelijkheid kleiner dat rechts een coalitie sluit die ons land te schande zal maken Een eigen progressieve visie op de toekomst is toch veel belangrijker dan een toekomst die  het CPB wenselijk vindt?

De afspraken hoeven niet per se te worden gemaakt onder het motto “samen uit, samen thuis”. Dat zou wellicht de kans op een puur rechts kabinet  vergroten. Wel zou een inspanningsverplichting om een zo progressief mogelijk kabinet te formeren voor de hand liggen.

Hoe dan ook: Het zou een schande zijn als ons land met behulp van de progressieve partijen wordt opgezadeld met bezuinigingen van tientallen miljarden die veel schade aanrichten, niet nodig zijn en waarvan de opbrengst wordt aangewend om mensen met hogere inkomens minder belasting te laten betalen. Als de belastingschijven zoals gebruikelijk, u hebt nooit anders besloten, alleen voor de inflatie worden gecorrigeerd en alle belastingtarieven ongewijzigd blijven, ontstaat er geen noemenswaardig houdbaarheidstekort. Dat heeft het CPB mij ook bevestigd.

In ieder geval wens ik u in de laatste week van de campagne meer succes dan u tot dusver samen had.

Een betrokken waarnemer. Met vriendelijke groet, Marcel van Dam Donderdagmiddag werd ik gebeld door Ronald Plasterk. Als antwoord op mijn mail wilde hij me laten weten dat de PvdA heeft besloten de methodiek van het CPB te steunen. De PvdA wil dus 29 miljard bezuinigen om mensen die meer gaan verdienen in de komende decennia minder belasting te laten betalen.

Zijn argumenten zijn als volgt: als de koopkracht blijft stijgen komt ook een gewone verpleegster op heel lange termijn onder het 52% tarief te vallen. Dat willen we niet. En daarom willen wij de schijven anders dan nu in de wet staat ook aanpassen voor de koopkrachtstijging. En om dat mogelijk te maken moeten we 29 miljard bezuinigen.

Mijn tegenwerping: waarom is het nu wel rechtvaardig om iemand in de verpleging die meer verdient dan 50000 euro over het meerdere 52% te laten betalen en waarom is dat in 2040 niet rechtvaardig als een verpleegster dat ook verdient (in euro’s van nu)? Of, om het anders te stellen: waarom is het rechtvaardig om nu op allerlei voorzieningen van mensen te bezuinigen om een verpleegster in 2040 minder belasting te laten betalen over een even hoog inkomen?

Antwoord van Plasterk: omdat er dan veel meer mensen zijn die dan veel meer koopkracht hebben. Ik zou zeggen: dat is fantastisch voor de verpleegsters in 2040 want die hebben een veel hoger besteedbaar inkomen en het is fantastisch voor de verpleegsters nu want die worden niet blootgesteld aan  bezuinigingen van 29 miljard. Bovendien is er op zo’n lange termijn natuurlijk alle gelegenheid om over een belastingherziening na te denken als daar geld voor is. Of om de belastingen meer te vergroenen of om arbeid minder te belasten en luxe consumptie meer.

Ander argument van Plasterk: als we de schijven niet aanpassen voor de koopkracht gaan tot 2040 de belastingen met 29 miljard omhoog. Op een bedrag van 44 miljard aan inkomstenbelasting nu is dat erg veel.

Mijn tegenwerping: dat is demagogisch. De belastinginkomsten nemen met ongeveer 29 miljard toe. Maar de belastingtarieven blijven gelijk. Er vindt dus geen belastingverhoging plaats. Er zijn alleen meer mensen met een hoog inkomen die om die reden meer belasting betalen. En die 29 miljard meer in 2040 moet je zien tegen een veel hoger bruto binnenlands product. Nu is dat ongeveer 600 miljard euro. Als dat met 2% per jaar toeneemt is dat in 2040 meer dan 1000 miljard. (in huidige euro’s)

Slotconclusie: ik vind het onvoorstelbaar dat de PvdA nu 29 miljard wil bezuinigen om in de toekomst de belasting te kunnen verlagen. VVD en CDA zullen dit standpunt van harte toejuichen.

Overigens: ik kan me helemaal niet herinneren dat dit voorstel tot verandering van de belastingwetgeving aan het PvdA congres is voorgelegd.

Lees hier het eerste stuk van Marcel van Dam.