PvdA, de zekerheid dat je belazerd wordt

De ontredderde PvdA heeft een strohalm aangereikt gekregen door merkenstrateeg Marc Oosterhout, mede-oprichter van het reclamebureau N=5. Als ze zich in het versnipperde politieke landschap wil onderscheiden, dan moet dat door de kiezers zekerheid in het vooruitzicht te stellen. Oosterhout weet waar hij het over heeft. Zijn zaak ontwierp onder meer campagnes voor de NS, ABNAMRO, KPN en Telfort. De gevallen miljonair met het goedkope telefoonabonnement komt bijvoorbeeld uit zijn koker en de ‘Groei door’-spotjes van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI).

Sociaaldemocratie Marc Oosterhout, die ook nog een boek over politieke marketing op zijn naam bracht, analyseerde de PvdA. Hij stelde vast dat die in Nederland de sociaaldemocratie belichaamde. Deze ideologie oefent grote aantrekkingskracht uit op mensen die zekerheid zoeken in het leven. Zij willen geen samenleving waarin alleen het grote geld triomfeert maar een stevige mate van solidariteit. Je moet zelf wat van je leven maken maar bij pech reikt het collectief je de helpende hand. Dat komt tot uiting in een behoorlijk zorgstelsel, sociale voorzieningen bij economische tegenwind en een belastingstelsel waarin de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.

Niet voor niets is de oude Drees nog steeds een ikoon van de PvdA. Hij geldt als de vader van de AOW. Vandaar, zo adviseerde Oosterhout Lodewijk Asscher, dient zekerheid de kernboodschap te zijn van de PvdA. In De Wereld Draait door lichtten zij die keuze samen toe : zekerheid, het rode ei van Columbus. De centrale leuze van de verkiezingscampagne is dan ook ‘Zeker zijn van een eerlijke toekomst’. De term ‘zeker’ maakt al maanden deel uit van het PvdA-taaleigen. Het woord ligt Kamerleden in de mond bestorven. Wie goed oplette, zag op de televisie maandagavond een provinciaal affiche in beeld: ‘zekerheid van betaalbaar wonen op de Veluwe.’

Ontmanteling Oosterhout slaat daarmee de spijker op de kop. Hij trof de kern van de sociaaldemocratie. Het verlangen naar zekerheid bezorgde de PvdA in 2012 een grote verkiezingsoverwinning. Daarna smeedde partijleider Diederik Samsom een coalitie met de VVD, die precies het omgekeerde realiseerde. Als minister van sociale zaken werkte de huidige partijleider Lodewijk Asscher aan de verdere ontmanteling van de ooit trotse Nederlandse verzorgingsstaat. Onder zijn leiding werd de duur van de uitkering zo bekort, dat werklozen die niet snel genoeg aan een nieuwe baan komen, – een lot dat de gemiddelde Nederlander na zijn veertigste beschoren is – , al snel problemen krijgen met de betaling van hun woonlasten.

Staatssecretaris Jetta Klijnsma zette de bijl in de sociale werkplaatsen. Ze bemoeilijkte de toegang tot de bijstand. Ze plaatste Wajongers voor het blok door ze los te laten op een bedrijfsleven dat niet echt wacht op personeel met een probleem. Ondertussen vervingen werkgevers vaste banen op grote schaal door flexwerk. De maatregelen van Asscher daartegen waren contraproductief. Staatssecretaris Martin van Rijn knapte senioren op met het keukentafelgesprek, tijdens hetwelk een of andere lul dan wel tut hola van de gemeente komt vertellen dat je maar hulp moet zoeken bij je kinderen of je buren.

Iedereen herinnert zich nog de confrontaties van deze zekerheidsschepper met Hugo Borst, die opkwam voor zijn demente moeder. Gemeentes kregen een bezuiniging voor hun kiezen waarna hun de uitvoering van de jeugdzorg werd toegewezen. De trieste gevolgen daarvan halen om de paar weken de publiciteit. Diederik Samsom manifesteerde zich als hartstochtelijk verdediger van zulke maatregelen in de Tweede Kamer. Hij kwam trouwens sterk op voor het héle kabinetsbeleid zoals de maatregelen van minister Blok voor volkshuisvesting. Die leidden onder meer tot een verkleining van de sociale woningvoorraad. De huidige huur- en koopexplosie heeft veel te maken met het beleid van Rutte II, die coalitie – nogmaals – van VVD en PvdA.

Belastingparadijs Onder minister Jeroen Dijsselbloem kreeg Nederland meer dan ooit de reputatie van belastingparadijs voor multinationals, waartegen de bewindsman weinig meer wist in te brengen dan enig gejammer voor de bühne. Wel slaagde hij er als voorzitter van de Eurogroep er voortreffelijk in de gewone Grieken op te laten draaien voor de financiële crisis die door de banken en het politieke establishment van dat land was geschapen.

Ezel Van het zekerheid zoekende deel der kiezers kregen Asscher en de PvdA voor deze prestaties dan ook hun verdiende loon. Zij hadden vier jaar lang aanschouwelijk onderwijs gegeven in verraad aan de principes van de sociaaldemocratie.

Dit is het grote probleem van de merkenstrateeg Marc Oosterhout. Hij voert campagne voor een partij die jarenlang knollen voor citroenen heeft verkocht. En – zo zegt Jezus Christus – een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen. Oosterhout maakte voor de PvdA een spotje, waarin we een baby zien, zogenaamd in de moederschoot. Althans die indruk moet een rood waas scheppen. ‘Een eerlijke toekomst begint hier’.

Zekerheid. Ja. Jetta Klijnsma heeft zekerheid. Zij is commissaris van de koning in Drenthe. Martin van Rijn heeft zekerheid. Hij is CEO van de Reinier Hagagroep, zo´n fusieziekenhuis. Maar zelden hebben zoveel Nederlanders zich zo onzeker gevoeld als in deze tijd. Ze weten nog precies aan wie ze dat danken. De kiezer haalt de schouders op en schampert: “PvdA, de zekerheid dat je belazerd wordt”.