Radicalisering, wat is de oplossing?

Als er gesproken wordt over toenemende radicalisering onder de jeugd, wordt het probleem vaak alleen benoemd, maar wordt er niet of nauwelijks gesproken over realistische oplossingen.

Vandaag werd bekend dat vierentwintig imams een toer langs Nederlandse moskeeën maken om de toenemende radicalisering  onder Nederlandse jongeren terug te dringen. Enkele mogelijke oplossingen die tot nu werden aangedragen werden waren enkel gericht op achteraf ingrijpen. Terwijl het belangrijker is om ons bezig te houden met  de vraag hoe we kunnen voorkomen dat jongeren uitreizen.  

De toer langs de moskeeën is een mooi initiatief, omdat deze aanpak zich richt op preventie, maar wederom een verkeerde benadering van het probleem. De oorzaken van radicalisering zijn niet te vinden in religie, maar er liggen vaak dieperliggende, psychologische oorzaken aan ten grondslag.

Daarom is het belangrijk om radicalisering los te trekken van religie en ons te richten op de kern van het probleem. Kinderen die vatbaar zijn voor radicalisering behoren tot een kwetsbare groep, die worstelen met diverse problemen. Op het moment dat hen als kind niet de juiste vorm van hulp geboden wordt, is het risico om later te radicaliseren groter. 

Basisonderwijs Het is belangrijk om niet alleen óver deze kinderen te praten, maar ook mét deze kinderen. En het gesprek te openen. PvdA-politicus en Kamerlid Tanja Jadnanansingh pleit daarom voor burgerschapsvorming op middelbare scholen. Leraren zouden volgens haar handvaten moeten krijgen om in de klas het gesprek aan te gaan. Middels burgerschapsvorming kunnen zij een sfeer creëren waarin leerlingen voor hun mening uit kunnen komen, maar ook uitgedaagd worden hun eigen mening in twijfel te trekken. 

Kunnen leerlingen zich vinden in het gedachtengoed van IS? Of vinden ze het goed dat er op de voetbaltribune antisemitische teksten geroepen worden?  Docenten vinden het vaak lastig om taboeonderwerpen te bespreken zegt ze, maar burgerschapsvorming is een belangrijk instrument om in te zetten tegen de toenemende radicalisering.

Cruciaal voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen is om in het basisonderwijs al te beginnen met burgerschapsvorming. Door bijvoorbeeld kinderrechten en kinderparticipatie te implementeren in het basisonderwijs. 

Daarbij gaat het er niet om dat kinderen kennis nemen van verschillende artikelen opgenomen in het kinderrechtenverdrag, maar leren wat de intentie is van het verdrag is. Ze leren niet zozeer waar ze recht op hebben, maar wat ze nodig hebben om op te groeien. Zo kunnen kinderen hen eigen leven omgeving in kaart brengen, maar leren ze ook hoe ze zelf aan de bel kunnen trekken, wanneer zij denken dat er iets niet in orde is. Zo maken we kinderen sterker en weerbaarder! 

Vertrouwen Het is belangrijk dat kinderen leren, dat als er iets aan de hand is, dat ze er niet alleen voor staan. Maar misschien nog belangrijker, dat als er iets niet goed gaat: praat erover! Het gaat erom dat een docent, een vertrouwenspersoon of een intern begeleider zo vroeg mogelijk kan signaleren dat er iets aan de hand is met een kind, zodat er in zo een vroeg mogelijk stadium (psychologische) hulp geboden wordt. Preventief ingrijpen, niet achteraf! 

Radicalisering is slechts een gevolg van een probleem, niet de oorzaak. Uiteindelijk gaat het om jongeren die vastgelopen zijn, omdat hen niet op tijd de juiste hulp geboden is. Door meer in te zetten op preventie, voorkomen we onnodig leed. Burgerschapsvorming is daarom een belangrijk middel dat ingezet kan worden om de toenemende radicalisering tegen te gaan.

cc-foto: Yael P