Rutte zet Nederland te kijk in Berlijn

Wat heeft Mark Rutte Nederland afgelopen vrijdag in Berlijn te kijk gezet. Voor een gehoor van Europese regeringsleiders wist hij niet veel meer te zeggen dan: “Doe meer met minder geld”. In plaats van dat hij een stip aan de horizon plaatste, in plaats van dat hij liet zien hoe het verenigde Europa een baken van hoop kan zijn in een wereld die steeds meer ten offer valt aan autoritaire systemen en zondebokdenken, gaf hij een demonstratie van de oudvaderlandse kruideniersmentaliteit. Geen cent teveel. Het is de manier waarop Rutte II in het binnenland de zorg voor ouderen en kwetsbare jongeren heeft aangepakt. Wij hebben gezien wat daarvan terecht komt.

De economische crisis is zo’n beetje voorbij maar we leven in een allengs gevaarlijker wereld. Overal wordt de democratie uitgedaagd. Rusland ontwikkelt zich tot een rechts autoritair land op basis van de trits gezin godsdienst vaderland. In de Verenigde Staten is een ongeleid projectiel aan de macht, India – een opkomende macht die in Nederland te weinig aandacht krijgt – bevindt zich in de handen van een hindoe-fundamentalistische partij. Besef daarbij dat onze staalindustrie zich in Indiase handen bevindt. China vervalt tot een dictatuurstaat onder leiding van een zich onfeilbaar achtend genie. Kleine clubjes die over lijken gaan – inclusief die van henzelf – kunnen tegen een geringe investering hun vijanden enorme klappen toebrengen, zoals op nine-eleven tot nog toe het duidelijkst is gedemonstreerd. En dan hebben we het nog niet eens over cyberoorlog.

Het kapitalistische systeem is in 2008 op het nippertje voor een financiële ineenstorting behoed. Het staat nog overeind maar het fundament is zwak en het gebouw zal een afbreken van de steigers wellicht niet overleven. Het is om met de profeet Daniël uit het Oude Testament te spreken een reus op lemen voeten.

Een werelddeel dat uit een stuk of dertig afzonderlijke landen bestaat, kan zich moeilijk tegen zulke bedreigingen verweren. Dat is alleen maar mogelijk door nauwere samenwerking. Een klein land kan zijn eigenheid, zijn cultuur en zijn karakter alleen bewaren door nauwe samenwerking met de buren. Anders wordt het onvermijdelijk een speelbal in de handen van grotere machten, een marionet, een vazal. Dat is de ratio van de Europese Unie. Deze unie verenigt een aantal landen op grond van gezamenlijke geopolitieke belangen en een vergelijkbare visie op hoe een behoorlijke samenleving in elkaar zit: namelijk op basis van democratische instellingen een grote mate van economische vrijheid.

En dan wordt er in Berlijn een grote conferentie gehouden van Europese regeringsleiders. Dan bestijgt de premier van Nederland het spreekgestoelte. En dan komt hij met dit. Het mag allemaal niet te veel kosten. Het moet niet te gek worden. Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen.

Er wordt in sommige kringen nogal gestoft op het geweldige optreden van onze premier, die toch maar het grootste van de kleine landen vertegenwoordigt. Het was een trieste lullepot. Het was een oppervlakkig praatje. Hij heeft laten zien hoe irrelevant de bijdrage van Nederland is in de discussie over een gezamenlijke Europese toekomst.

Een ding is echter duidelijk. En dat zal iedereen gerust stellen die Rutte ervan verdenkt op zoek te zijn naar een leuke Europese baan. Een sollicitatie was dit optreden in ieder geval niet.