Samen rouwen, hoe dan?

Ons dogma van de laatste 25 jaar, de jaren na de afkondiging van ‘het einde van de geschiedenis’, was: ‘Jezelf goed kunnen verkopen’. De ‘big smile’ als de toegangscode tot een wij-gevoel. Wij wilden Happy People zijn, net als in de reclame. En we waren vooral erg druk met de ‘dikke Ik’.

Nu. Collectief rouwen als een land, om gevallen burgers van wie zelfs hun lijken zijn onteerd. Weten we hoe dat is, hebben we de  know how om massaal te treuren? Zullen we even bellen met rouwende moeders in Gaza, of alleen achtergebleven vaders in Irak of de weesjes in Centraal Afrika? Of onze Afghaanse vluchtelingen om raad vragen?

Nederland lijkt weer even gewoon een kwetsbaar land, net als de rest van de wereld. Een land waar leven en dood, geluk en ongeluk, wel te verzekeren vallen maar niet zeker zijn. Waar vinden we elkaar in het delen van ons abrupt besef van gruwelijk toeval en noodlot?

Ver hier vandaan zijn godshuizen, van welk signatuur dan ook, dag en nacht open omdat ellende ook dag en nacht van de lucht kan vallen. Maar in de geordende en overzichtelijke geografie van onze levensverwachting waanden we ons boven het noodlot verheven. Onder welke dak kunnen we nu samen zijn? Gemeentelijke gebouwen zijn efficiënt en zielloos, cultuurhuizen te feestelijk. Kerken en moskeeën? Die vonden we toch allemaal zo achterlijk? Ja, de kerkklokken klinken, maar weerklinkt dat geluid ook werkelijk in onze harten?

De rouwende Nederlandse ziel zweeft. De mentale landschappen van ‘work hard, play hard’ bieden haar geen landingsbaan.

Ter nagedachtenis aan de slachtoffers van vlucht MH17