Scheiding? Investeren jullie wel genoeg?

Het aantal huwelijken dat in een scheiding eindigt is gedurende de laatste 50 jaar verdrievoudigd. In 2012 eindigde 37 procent van de huwelijken in scheiding. Wat is de oorzaak van de toename van het aantal scheidingen?

Eli Finkel, professor psychologie in de Verenigde Staten heeft zich met dit onderwerp bezig gehouden. Samen met medewerkers schreef hij er een artikel over. Hij zegt dat we tegenwoordig andere verwachtingen van het huwelijk hebben en dat heeft invloed op onze investeringen in de relatie.

In Nederland en de Verenigde Staten zien we dezelfde trends op het gebied van relaties en scheidingen. Zijn wij mensen veranderd en daarmee onze verwachtingen? Stoppen we daardoor te weinig in ons huwelijk? Nee zegt Finkel. De basis voor het huwelijk is in de loop der tijd veranderd. Was het huwelijk voorheen een economische onderneming waarin twee mensen een veilige financiële en maatschappelijke toekomst voor zichzelf en hun kinderen probeerden te realiseren, daar is die verwachting tegenwoordig heel anders en ligt het meer op het vlak van de persoonlijke ontwikkeling. Was het twee eeuwen geleden nog belachelijk om uit liefde te trouwen, tegenwoordig is het idioot om uitsluitend om het geld een huwelijk aan te gaan. Dat komt omdat de sociaaleconomische omstandigheden voor het merendeel van de mensen veranderd zijn. De noodzaak voor het samen zorgen voor voedsel, een dak boven je hoofd en veiligheid is niet zo overheersend meer. Vanaf 1850 veranderden daarom de verwachtingen van het huwelijk volgens Finkel. Het ging steeds meer om liefde en samen zijn. Het betekende de bloei van de cultuur van de romantische liefde die eeuwig duurt en die de basis vormt voor het geluk. Natuurlijk was de economische kant nog altijd van belang, maar dat schoof naar de achtergrond. Inmiddels zijn de omstandigheden, sinds 1950 toen vrouwen in toenemende mate ook gingen werken, weer drastisch veranderd en gaat het in het huwelijk steeds meer om een plaats voor twee mensen waarin ze veilig hun persoonlijke ontwikkeling en groei door kunnen maken. Je mag jezelf ontdekken in het huwelijk en een carrière volgen.

Finkel en zijn collega’s stellen in hun artikel dat als je het huwelijk als een economische unit ziet, je natuurlijk niet zo erg in elkaars ontwikkeling hoeft te stoppen. Je zorgt voor inkomen en organiseert de praktische kant van het overleven. Je houdt je minder bezig met wat er allemaal in je partner omgaat, gaat niet samen naar de film en bespreekt daarna wat je gezien hebt.

Voor zo’n nieuw soort huwelijk heb je bepaalde vaardigheden nodig. Je moet kunnen communiceren en invoelen. Het betekent dat je in die vaardigheden moet investeren. Lukt dat allemaal niet, dan is het huwelijk op den duur teleurstellend en gaan de partners als de kinderen wat groter zijn uit elkaar. De zorg voor kinderen duurt steeds langer en dus is het moment waarop mensen gemiddeld scheiden ook wat later tegenwoordig. Was het in Nederland in 1950 gemiddeld na 11 jaar, tegenwoordig is het volgens het CBS gemiddeld na 14,5 jaar. Hebben partners echter geïnvesteerd in elkaars ontwikkeling, dan blijken volgens Finkel huwelijken langdurig te zijn.

Ik heb het gevoel dat Finkel toch iets overslaat. Er is ook een groot verschil tussen de verwachtingen van mannen en vrouwen. Vrouwen zijn anno 2014 beter voorbereid op dat investeren in de eigen en elkaars ontwikkeling en carrière. Ze zijn beter in het praten over gevoelens, terwijl mannen daar onhandiger in zijn en het liefst de gevoelens overslaan en onmiddellijk overgaan naar de praktische oplossingen. Ze zijn ook wat minder empathisch. Mannen zitten – misschien ook door hun hormonen – nog wat meer in de rol van degene die het inkomen verzorgt. Ze blijken er vaak moeite mee te hebben als hun vrouw meer dan zijzelf verdient.

Het zou me niet verbazen als mannen een inhaalslag moeten maken als ze klaar willen zijn voor het moderne huwelijk. Vrouwen hebben het ook vrij snel door als mannen weinig investeren in de relatie, dat wil zeggen bijvoorbeeld tijd willen vrij maken voor het bespreken van problemen. Voor hen is het dan de hoogste tijd om te scheiden. Ik wacht op een volgend artikel van professor Finkel over mannen van Mars en vrouwen van Venus, die de zelfontplooiing van hun partner moeten helpen tot stand komen. En verder ben ik benieuwd of een huwelijk niet gewoon verschillende fasen kent, waarbij verschillende verwachtingen horen. Eerst samen de hypotheek opbrengen en je seksueel ontwikkelen, daarna de kinderen groot brengen plus de hypotheek opbrengen en zien of je nog tijd voor seks hebt, en daarna ontdekken wat je met de rest van je leven wilt en wat je daarbij nog samen wilt doen: mantelzorg voor je demente ouders, oppassen op de kleinkinderen, veel praten, naar de bioscoop gaan en als er tijd over is nog een beetje seks.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezonde Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht