School Volendam mag hoofddoek verbieden, gevolgen kunnen groot zijn

De kantonrechter in Zaandam heeft de Don Boscoschool in Volendam in het gelijk gesteld in de zaak die een 15-jarige leerlinge tegen de school had aangespannen om een hoofddoek te mogen dragen op school. De gevolgen van de uitspraak kunnen groot zijn.

De uitspraak is hier na te lezen.

Ik zou het liefst willen dat meisjes van 15 niet om religieuze redenen een hoofddoekje gaan dragen. In Nederland is gestreden om ons vrij te maken van het juk van religie. Kledingvoorschriften en al helemaal het voorschrift voor vrouwen om een deel van zichzelf te bedekken is in strijd met alles waar ik voor sta: zelfbeschikking, de gelijkwaardigheid van man en vrouw, vrijheid.

Ik zou willen dat vrouwen en meisjes de kracht en overtuiging vinden om zelf de keuze te maken geen hoofddoekje te dragen. Maar als meiden die keuze zelf niet zo maken, mag de school ze dan de toegang tot school weigeren? Als je bereid bent het volledige lesprogramma van een katholieke school te volgen en deel wilt nemen aan alle katholieke activiteiten van de school, heb je dan niet het recht om het met belastinggeld betaalde onderwijs te volgen?

Scholen maken zelf regels die bij de school passen. Den Haag bemoeit zich daar niet mee, maar je moet natuurlijk wel als leerling naar de school van je keuze (of de keuze van je ouders) kunnen. Tot nu toe was het zo dat slechts scholen die zeer streng religieus zijn, uitingen van andere religies mogen verbieden. Daarbij werd niet alleen gekeken naar de grondslag van de school, maar ook of de school daadwerkelijk met geloof bezig was, bijvoorbeeld door gebed of religieuze activiteiten. De rechter gaat daarin nu een stap verder. Alleen de katholieke grondslag van de Don Boscoschool is voldoende om religieuze uitingen van andere religies te mogen weren. Het gaat overigens nadrukkelijk om religieuze uitingen: keppeltjes zijn nu dus ook verboden op de Don Boscoschool, evenals kettinkjes met een boeddhistisch symbool. 

Deze uitspraak creëert een precedent voor alle katholieke en protestantse scholen in Nederland. Zij mogen allemaal keppeltjes en hoofddoekjes verbieden. Je zou de uitspraak zo kunnen opvatten dat je op een katholieke school alleen joods, protestants of moslim mag zijn als je het niet laat zien.

Deze uitspraak geeft scholen met een bijzondere grondslag de mogelijkheid leerlingen van een ander geloof buiten de deur te houden. Scholen die graag een “witte” school willen blijven, hebben er een instrument bij. Terwijl we de verzuiling achter ons hebben gelaten, wordt de grondslag van een school weer belangrijker. Het gevolg kan zijn dat de segregatie in het onderwijs versterkt wordt. Meisjes met een hoofddoekje gaan naar scholen waar het wel mag, wellicht naar islamitische scholen. De kans dat ze daar gestimuleerd zullen worden de hoofddoek weer af te doen, is een stuk kleiner dan op een gemengde school. Beide ontwikkelingen lijken me een ongewenst effect van deze uitspraak. En ik vind het onbestaanbaar dat een door de overheid gesubsideerde school een leerling mag weigeren die de grondslag van de school volledig accepteert, maar wel een symbool van een ander geloof draagt. De Don Boscoschool in Volendam kan blij zijn dat ze de rechtzaak gewonnen heeft, de samenleving zou er wel eens een groter probleem door kunnen krijgen.