Sinterklaasfeest: Kitsch toneelstuk voor één dag

Het schijnt voor kinderen, volgens opvoedkundigen, goed te zijn om rituelen te hebben. Dat komt hun ontwikkeling ten goede.

In mijn gezinnetje hebben we geen vaste rituelen maar ik probeer wel aan feestelijke rituelen die ik van mijn ouders heb overgeërfd, vast te houden. Zoals het bezoek aan familie tijdens het Suikerfeest en Offerfeest.

Bij Suikerfeest en Offerfeest hoort ook de kinderen verwennen door ze nieuwe kleding en speelgoed te geven. Maar eerst nadat ze de hand van ooms en tantes hebben gekust. Dat ritueel is er bij ons ingebakken.

Tradities zijn moeilijk te veranderen, want tegenwoordig wil bijna geen enkele oom of tante haar hand laten kussen. Toch wil ik mijn kinderen dat leren. Als ode aan mijn vader die dat heel belangrijk vond. Trouwens, je kust niet de hand van iemand, je legt je kin op de bovenkant van de hand en brengt die vervolgens naar je voorhoofd. Er hoeft geen lip aan te pas te komen. Maar ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die dat ouderwets vinden.

Sinterklaasfeest is voor veel Nederlandse gezinnen een belangrijk jaarlijks ritueel. Overigens, het is wel een ritueel dat iets langer duurt dan ons Offerfeest of Suikerfeest die officieel drie dagen zijn maar in de praktijk maar een dag gevierd worden. In Nederland werken meeste moslims op die dagen omdat het geen officiële feestdagen zijn; veelal wordt het feestelijke aspect doorgeschoven naar een zaterdag of zondag bij familie.

Het Sinterklaasfeest met Zwarte Pieten kan wel weken duren; dit jaar vindt de landelijke intocht van de Sinterklaas op 16 november in Groningen plaats. De echte viering van het Sinterklaasfeest is op 5 december. Het verschil is drie weken. Drie weken lang worden kinderen overal geconfronteerd met zwartgekleurde knechten van de Sint die zelf wit is. Hij is zelfs witter dan wit. Was de Sint ook zwart geweest, was er geen vuiltje aan de lucht.

Om de discussie en de gevoeligheden een beetje te snappen (want ik verplaats me ook in de Nederlanders voor wie dit een belangrijke traditie is), stelde ik me het volgende voor: wat zou ik ervan vinden als de zwarte pieten eruit zagen als Ottomaanse jongetjes: een fez op het hoofd, een pofbroek aan de benen en gekleurde muiltjes aan de voeten.

Ik kwam tot de conclusie dat ik het voor één dag als een leuk, grappig, kitsch toneelstuk zou zien. Maar om dat ritueel jaar in jaar uit gedurende minimaal drie weken overal (televisie, winkelcentrum, winkelstraat, Schiphol) tegen te komen, zou me de strot uithangen. Ik denk daarom dat de duur van het Sinterklaasfeest een probleem vormt en niet het feest zelf als zodanig.

Kinderen leren door herhaling, volwassenen ook trouwens. Als Zwarte Pieten drie weken lang als knechten en rare mensensoorten door de straten van Nederland zwerven, zouden kinderen best kunnen denken dat zwarte mensen zo raar zijn. Zelfs als kinderen dat niet zouden denken, dan is het begrijpelijk dat zwarte mensen zicht gekwetst voelen door dag in dag uit als knechten en rare snuiters uitgebeeld te worden. Wat de oplossing is waarin we een traditie in ere houden waarvan zo veel mogelijk mensen evenveel genieten, lijkt me wel duidelijk.

Opinies over Zwarte Piet: Francisco van Jole: Het kwartje van Zwarte Piet Vincent Patty:  Ook al ben ik bruin als poep, ik meen het wel goed Aart G. Broek:  Gekleurde lessen uit Curaçao Han van der Horst: Zwarte Piet, wie kent hem niet? Christopher Houtkamp:  Zwarte Piet-discussie leidt aandacht af van urgentere zaken Dylan van Rijsbergen:  Sinterklaas, zwarte piet en onze beleving Mathijs van de Sande:  Een paar kritische (peper)noten Enzio Bakker:  ‘Ja maar het is traditie’ Christian Jongeneel: Sinterklaas is het probleem, niet Zwarte Piet Sandew Hira: De schaamte afwezig Çilay Özdemir:  Sinterklaasfeest: Kitsch toneelstuk voor één dag Han van der Horst: Zwarte Piet en het hoofddoekje Yorgis Mayenburg:  Zelfs als Zwarte Piet geen neger is, is Zwarte Piet een neger Jan Rot: Kleurenpiet Bart Schut: Zwarte Piet is dood