'Slome TV' als medicijn tegen de waan(zin) van de dag

Op de beeldschermen die aan de wand zijn bevestigd, kun je urenlang kijken naar het kunstproject van de Belgische kunstenaar Marnik Neven. Hij maakte voor zijn werk ‘Daily routine, exercise #1’ elke dag een kopie van een kleine papieren kubus, die weer een kopie is van de kubus die hij de vorige dag maakte. Hij gaat ermee door totdat hij ‘geen volume meer kan maken’ en de vorm ondefinieerbaar zal zijn.

In 2009 begon de Noorse televisieproducent Thomas Hellum met het uitzenden van ontzettend langzame en doelloos lijkende tv-uitzendingen. Zo werd het Noorse tv-publiek bijvoorbeeld getrakteerd op een zeven uur durende treinrit van oost naar west Noorwegen, door de prachtige Noorse natuur. Of men was getuige van een lange uitzending over het maken van een cruise. Een ontwapenend en meditatief moment, wanneer je jezelf de tijd gunt voor een ultiem rustmoment in de dagelijkse waan(zin) van de dag.

Met deze marathonuitzendingen heeft men dan ook onomstotelijk aangetoond dat de huidige (prestatie)samenleving inmiddels schreeuwt om momenten van bezinning en rust. Het dagelijks leven is een metaforische rollercoaster geworden, met loopings die vanaf steeds grotere hoogtes moeten worden getrotseerd. We wringen onszelf in onneembare bochten op maatschappelijk gebied en wanneer de rem erop gaat, aan het einde van de rit, zijn we vermoeid en misselijk van de G-krachten die op ons drukten. Wanneer we daarnaast nog de tijd vinden voor een spaarzaam televisiemoment, worden we in een haast stroboscopisch tempo meegevoerd in de, wederom, snelheid van onze huidige tijdgeest. Reclames zijn hierbij nog buiten beschouwing gelaten.

Refererend aan onze steeds harder en sneller wordende consumptiemaatschappij, gaf Andy Warhol in 1963 al een voorzetje voor een mogelijk succes van het fenomeen ‘slow-tv’. Hij maakte de film Sleep , waarin men vijf uur lang een slapende man kon observeren. Decennia later ontstond het programma Big Brother . Waarvan, in retrospectief gezien, gezegd wordt dat juist dáár de basis is gelegd voor het ‘slome tv’-concept. Er gebeurde immers bar weinig in het huis, dat ondanks dat toch een miljoenenpubliek trok. Veel meer van nu is het, latent aan ‘slome tv’ refererende, programma Nederland Van Boven , waarbij ons land vanuit een beheerst vogelvluchtperspectief werd bekeken. Het was een hit.

De garantie dat ‘slow-tv’ in Nederland echter een regelrechte kijkcijferhit kan gaan worden, is voor tv-producenten helaas het belangrijkste gegeven. Dat daarnaast een helende werking zou kunnen uitgaan van dit concept, is voor veel mensen echter van urgenter belang. Proberen te voldoen aan een algemene behoefte van de mens, op het gebied van het creëren van innerlijke rust, zou een maatschappelijke prioriteit moeten hebben in de hectische programmering van alledag. Hopelijk zullen de tv-bobo’s langzaam aan dit idee gaan wennen. Want wanneer het ‘slow-tv’-concept ook hier gerealiseerd kan worden, komen de kijkcijfers vanzelf.