Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

SP en VVD samen aan tafel?

  •  
14-05-2012
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Het kan zo maar dat de verkiezingsuitslag zo'n gesprek logisch maakt
Er is een reële kans dat VVD en SP de twee grootste partijen worden bij de verkiezingen in september. Wellicht dat de PVV zich daar nog tussen wurmt, maar de rol van die partij lijkt tenminste voor de komende kabinetsperiode uitgespeeld na het laten vallen van het kabinet Rutte. Dat maakt het formeren van een regering er allemaal niet makkelijker op. Terwijl in deze economisch moeilijke tijden samenwerking juist geboden is. Is er iets denkbaar waarmee SP en VVD nader tot elkaar zouden kunnen komen?
Dat komt voor heel veel mensen hard aan. Daniel Kahneman kreeg in 2002 de Nobelprijs voor de Economie voor zijn onderzoek op het snijvlak van economie en psychologie. In zijn boek ‘Ons feilbare denken’ kijkt hij onder meer terug op het onderzoek dat hij samen met zijn collega Amos Tversky deed naar verlies. Dat onderzoek bracht een aantal interessante zaken aan het licht.
Ten eerste concludeerden ze dat mensen alles afmeten aan een referentiepunt.  En dat referentiepunt is vaak de huidige situatie. Stel je voor dat iemand vier jaar geleden 2000 euro verdiende, nu 3000 en volgende maand teruggaat naar 2900. Dan is het welhaast ondoenlijk om die 2900 te beleven als 900 euro meer dan wat diegene vier jaar geleden had. Zo zitten onze hersenen niet in elkaar. 2900 euro is op dat moment vooral  ‘100 euro minder’.
En er is nog iets anders opmerkelijks aan de hand. 100 euro verlies weegt zwaarder dan 100 euro winst. Dat is evolutionair verklaarbaar. Onze voorvaderen op de steppe die een bedreiging serieuzer namen dan een mogelijkheid, hadden een grotere kans gehad te overleven en zich voort te planten.
Maar er is iets dat het verlies kan verzachten. Er is namelijk iets dat voor mensen nog zwaarder lijkt te wegen dan verlies. En dat is hun relatieve positie ten opzichte van de anderen om hen heen. Onze hersenen zijn namelijk helemaal niet in staat tot absolute oordelen. We vergelijken alles. Met wat we weten. En met wat we ervaren. En als sociale dieren vergelijken we ons dus constant met de mensen om ons heen.
Als je de rijkere landen (of bijvoorbeeld de Amerikaanse staten onderling) met elkaar gaat vergelijken, dan zie je dat in landen waar de inkomensverschillen het kleinst zijn de mensen het langst leven, er minder kinderen dood gaan, het kinderwelzijn het hoogst is, er minder moorden worden gepleegd en minder gevangenen zijn, er minder drugs gebruikt worden, minder mensen geestesziek zijn, minder tieners zwanger worden, er minder obesitas is, de leerprestaties op scholen hoger zijn, net als het vertrouwen en de sociale mobiliteit. Dat is allemaal voor een belangrijk deel te verklaren uit onze ingesleten neiging onszelf met anderen te vergelijken, zoals we ook in deel 2 van ons documentaire drieluik ‘Vrijheid, gelijkheid, broederschap’ hebben laten zien.
Het stokpaardje van links, het verkleinen van de inkomensverschillen, levert ons daarmee een efficiënter functionerende maatschappij op. En daarmee lagere kosten. Het stokpaardje van rechts, het niet verder laten oplopen van de staatsschuld,  doet hetzelfde. Een flink strenger begrotingsbeleid in ruil voor een structurele verkleining van de inkomensverschillen. Het lijkt me een prima uitgangspunt voor een gesprek tussen SP en VVD.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.