Specialer onderwijs

Jelle Bresser is 8 jaar oud. Het is niet makkelijk om contact met hem te maken. Als ik hem voor de uitzending van De Ombudsman van 2 april vragen stel, blijft hij in zijn gameboy verzonken. En ook als de gameboy uit staat, probeert hij me te ontwijken. Jelle is slim genoeg. Als we even later samen een boekje lezen, wendt hij na een paar zinnen zijn hoofd af, maar ‘leest’ ondertussen rustig door. Hij blijkt het hele boekje uit zijn hoofd te kennen. Jelle is een klassieke autist.

Voor Jelle is drukte snel teveel. Hij heeft een indicatie om naar speciaal onderwijs te gaan. Maar voor Jelle is zelfs het speciaal onderwijs niet speciaal genoeg. Hij komt dan in een klas te zitten met 12 leerlingen en dat kan hij niet aan. Tot afgelopen kerst zat hij in een speciaal autistenklasje op de Signisschool in Amsterdam. In die klas zaten maar vijf leerlingen en voor de klas staan twee leerkrachten. Maar zulk intensief onderwijs is duur.

De school hoopte dat te betalen door ook geld in te zetten dat bedoeld is voor zorg. Veel van de kinderen hebben namelijk een persoonsgebonden budget voor hun begeleiding. Maar op die budgetten is bezuinigd en de regels zijn aangescherpt. Geld voor zorg mag niet meer worden gebruikt voor onderwijs. De directrice van de school vertelt dat de school de klas daarom niet meer kon betalen. Met pijn in het hart heeft ze de klas opgeheven. Greta Bresser, de moeder van Jelle stond voor de keus om hem toch weer in een klas van twaalf kinderen te zetten of een ontheffing van de leerplicht aan te vragen en hem zo goed en zo kwaad als het kan thuis les te geven. Maar een echte keuze is het niet. Jelle kan zo’n klas met twaalf leerlingen niet aan. Hij krijgt dan gedragsproblemen. Het is dan een kwestie van tijd voor de school besluit dat Jelle niet te handhaven is en hem schorst. Dus zit Jelle nu al drie maanden thuis.

Jelle is niet de enige die thuis zit. Volgens de Nederlandse Vereniging van Autisten zitten meer dan duizend kinderen thuis. Een deel daarvan heeft ontheffing van de leerplicht gekregen, anderen zitten zonder ontheffing thuis. Er zijn zelfs mensen die voor de rechter worden gedaagd vanwege het ontduiken van de leerplicht omdat ze hun kind thuis houden, omdat hun kind suïcidaal wordt van school en er geen passende andere school is.

Als een kind op school meer aandacht nodig heeft, kan het naar een speciale school. Maar voor sommige kinderen is ook een speciale school niet speciaal genoeg. Die kunnen zich ook niet handhaven in een klas met twaalf leerlingen. De meest logische oplossing zou dan ook zijn om sommige kinderen een extra indicatie te geven zodat met dat geld een kleinere klas kan worden gefinancierd. Maar dat is duur. En de overheid is bang dat zo’n extra indicatie een aanzuigende werking heeft. Dat heeft Ellen Voskuilen ook gemerkt. Zodra de Signisschool begon met zijn autistenklasje kreeg de school aanvragen van kinderen die het nu net redden in een klas met twaalf, maar beter af zijn in een klas met vijf. Het is precies deze aanzuigende werking die de overheid huiverig maakt om een extra indicatie in te stellen voor kinderen voor wie het speciale onderwijs niet speciaal genoeg is. Omdat de overheid bang is dat ze geen onderscheid kan maken tussen een kind dat speciaal onderwijs nodig heeft en een kind dat nog specialer onderwijs nodig heeft, laat ze kinderen in de steek die overduidelijk niet tot hun recht komen op het speciale onderwijs.

Tegelijkertijd erkent iedereen dat het onacceptabel is als kinderen thuis zitten. Dat is slecht voor hun ontwikkeling. Autistische kinderen hebben een duidelijke structuur nodig. Ze moeten zich ook trainen in sociale vaardigheden. Dat is thuis veel moeilijker of zelfs ondoenlijk. Het is daarom tijd voor een noodmaatregel.

Bij de bezuinigingen op de persoonsgebonden budgetten die verstrekt worden vanuit de AWBZ heeft de overheid besloten om bij het ministerie van Onderwijs een potje van 10 miljoen aan te leggen om te voorkomen dat kinderen door de bezuinigingen op school in de problemen komen. Die 10 miljoen zou vanaf 1 januari beschikbaar zijn. Maar drie maanden later is nog steeds niet duidelijk wie van dat geld gebruik kan maken. In de uitzending van de Ombudsman voeren we daarom actie op het Binnenhof om Kamerleden ervan te overtuigen dat ze Minister Rouvoet, die nu ook de Minister van Onderwijs is, tot haast moeten manen. De minister moet dat geld zo snel mogelijk gebruiken opdat kinderen als Jelle weer naar school kunnen. Als dat geld op 1 januari al beschikbaar was, had de Signisschool haar autistenklasje helemaal niet hoeven op te heffen en had Jelle niet drie maanden thuis gezeten.