Stapelgate raakt ook de NWO

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is een organisatie die met ongeveer een half miljard euro belastinggeld onderzoek subsidieert. Voor een groot deel wordt dat geld aan jonge onderzoekers gegeven. Die onderzoekers komen uit alle mogelijke vakgebieden, waaronder de sociale psychologie.

Enfin, het is nu makkelijk om daar lacherig over te doen. Wat mij betreft mogen alle wetenschappen hun eigen methoden hanteren, hoe belachelijk die voor buitenstaanders ook lijken. Wat mij echter vooral stoorde bij de sociaal psychologen was dat ze een gezamenlijke maffiastrategie leken te hebben om de omvang van de subsidies die zij binnen haalden te maximeren. Uit alle hoeken en gaten werden in dat vakgebied onderzoekers te voorschijn getrokken om een onderzoeksvoorstel bij NWO in te dienen, soms onder een impliciete paraplu van hun vroegere promotor. Die voorstellen worden binnen NWO grotendeels beoordeeld door vakgenoten, sociaal psychologen dus. Dan kwam het volgende element van de maffiastrategie te voorschijn: bij beoordelingen van onderzoekvoorstellen werden de voorstellen van concurrenten zo min mogelijk afgekraakt onder het motto: Ik bemoei me niet met jou, jij bemoeit je niet met mij.

Die strategie werkte. Ik zeg het uit mijn hoofd, maar NWO moet mij maar tegenspreken als het niet zo is: de sociaal psychologen haalden binnen de sociale wetenschappen de laatste jaren een onevenredig groot deel uit de subsidieruif van de NWO binnen. Een deel van dat gesubsidieerde onderzoek blijkt nu dus op fraude gebaseerd te zijn. Om hoeveel subsidies het gaat, zou ik niet durven te zeggen, maar het is in ieder geval zeker dat een deel van dat onderzoek nog steeds loopt en gesubsidieerd wordt. De voorzitter van de NWO, Jos Engelen, zei deze week dat de affaire Stapel vooral de zelfreinigende werking van de wetenschap aantoonde. Wat mij betreft komt hij daar niet mee weg. Hij zal moeten nagaan hoeveel miljoenen belastinggeld door de NWO is weggegeven aan frauduleus onderzoek en hoe veel van dat onderzoek nu nog loopt. Ik vermoed dat het om vele miljoenen gaat.