Survivaltips voor Dijsselbloem in de Europese belastingjungle

Een jaar geleden kwam dankzij een fiscale klokkenluider grootschalige belastingontwijking aan het licht. Onderzoekers en journalisten door de hele wereld lieten via ‘Luxleaks’ zien hoe megabedrijven als Starbucks Nederland gebruiken om wereldwijde winsten weg te sluizen. Nederland wordt in januari EU-voorzitter en onze minister van Financiën ligt nu onder vuur vanwege misleiding van diezelfde EU over staatssteun aan banken en het frustreren van Europees toezicht. ActionAid biedt minister Dijsselbloem survivaltips om te overleven in de belastingjungle.

Minister Dijsselbloem, wees scherp en let op. Toen de fiscale praktijken van Nederland onlangs in Brussel een deuk opliepen, reageerde de Nederlandse regering een beetje suffig. Staatssecretaris Wiebes wist eigenlijk van niks, noch de belastingdienst. Nu ligt u weer onder vuur voor de coco’s van de ING. U bent een financiële waakhond die zeer scherp moet opletten in Europa. U kunt en mag deze dagen niet vals fluitend een andere kant opkijken. 

Ontwikkel moed, ook als de Europese regels Nederland raken en de lobbydruk enorm is. Nederland laat z’n budgettaire tanden zien als andere lidstaten aan de grond zitten. Toon u dan ook een held als het om onze Nederlandse belastingmoraal gaat. De Europese Commissie beschouwt belastingafspraken tussen koffieketen Starbucks en de Nederlandse overheid als verboden staatssteun. Nederlanders vinden belastingontwijking door multinationals en belastingvrijstelling voor glibberige banken-constructies niet aanvaardbaar. Handel daar naar. 

Wees fair. Denk aan alle Nederlanders die u vertegenwoordigt, aan alle bedrijven die hier  wel gewoon hun belastingen betalen. Het ergste aan de Starbucks fout van de Belastingdienst is dat ambtenaren achter hun geheimzinnigheid waarschijnlijk nog heel wat meer deals onder de pet houden. Stop daarom met het beschermen van nu al veel te machtige internationale belangengroepen en multinationals door u te beroepen op geheimhouding, privacy en anonimiteit. Geheimhouding over belastingontwijking is unfair en onwaardig. Oneerlijk is ook dat de gewone belastingbetalers geen zicht krijgen op het web van geheime herenafspraken en monsterverbonden. 

Trek harder aan verandering. Nederland heeft in OESO-verband weliswaar meegewerkt aan maatregelen tegen belastingontwijking, maar deze schieten  nog te kort om het probleem echt aan te pakken en laten ontwikkelingslanden in de kou staan. Extra wrang, omdat het juist ontwikkelingslanden zijn die hard geraakt worden door onze gewilligheid met belastinglekken.  

Denk vooruit. Nu kunnen multinationals via Nederland hun winsten ongezien en onbelast wegsluizen naar andere belastingparadijzen. Als een probleem ongezien en besloten is, lost u dat op met meer openheid. Werk harder aan openheid over aanzienlijke belangen in en informatie over belastingen van grote bedrijven.  

Wees keihard. Vanwege de combinatie van onze open economie en gunstig belastingklimaat  zal er een tsunami van financiële lobbyisten op Nederland afkomen, tijdens ons voorzitterschap. Onze belastingdeals benadelen niet alleen Nederlandse burgers, maar ook andere Europese landen en vooral ontwikkelingslanden. Zij krijgen van ons kabinet minder hulp omdat zij meer handel moeten drijven, maar dankzij ons belastingbeleid kunnen zij geen publieke voorzieningen opbouwen. Het is lastig armoede, corruptie en ongeletterdheid te bestrijden, zolang internationale bedrijven wel gebruikmaken van publieke voorzieningen als wegen, zorg en onderwijs, maar daar niets voor betalen. 

Loop voorop, in de goede richting. Nederland heet een gidsland te zijn, maar volgt nu een uiterst immoreel kompas. Nederland blijkt een cruciaal tandwiel in wereldwijde belastingontwijking. Tijdens het Europese voorzitterschap is ons land daarmee in de unieke positie om snel het proces naar een eerlijk belastingsysteem in gang te zetten, zodat geen onderneming nog belasting kan ontwijken. 

Iedere burger is geacht belasting te betalen. Ook iedere onderneming moet gaan bijdragen aan het land waarin het grondstoffen, arbeid of kennis vandaan haalt en winst maakt. Als Nederland het Europees leiderschap opneemt, neemt u wat ons betreft ook verantwoordelijkheid daarvoor en helpt u ontwikkelingslanden om belastingen te innen zodat ze meer kunnen investeren in veiligheid, zorg en onderwijs.

cc-beeld: European Parliament