De tegenprestatie van Frank Giltay

Maarten Ruys, voormalig secretaris-generaal op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weet het zeker: van bewuste omkoping van de Centrale Ondernemingsraad bij de politie was geen sprake. Toch  kon voorzitter Frank Giltay leven als God in Frankrijk dankzij de budgetten die hij zonder enige controle mocht beheren. Hij maakte zelfs promotie. Hij had geen last van het feit dat hij wegens mishandeling van zijn vrouw een nacht in de cel zat. Toen hij zijn hypotheek even niet kon betalen, kwam korpschef Gerard Bouman met een lening van vierduizend euro op de proppen.

Maar ja, een aanwijsbare tegenprestatie kan niet worden aangetoond. De dader ligt op het kerkhof, zullen we maar zeggen.  Zo ongeveer kwam het allemaal in het rapport over misstanden bij de politie dat Ruys met zijn commissie opstelde voor minister Blok en de Tweede Kamer.

In het verleden ben ik lang lid geweest van de Ondernemingsraad. Dat is een zeer nuttig bedrijfsonderdeel zolang het zich maar beweegt in de beddingen van de wet. De OR is geen, nogmaals géén belangenbehartiger van het personeel. Het is een personeelsvertegenwoordiging die het bedrijfsbelang in het oog moet houden. Dat is iets geheel anders. Vaak laten OR-leden zich verleiden om vakbondje te spelen. Dan komen de werknemers onveranderlijk van een koude kermis thuis. Pas als de OR zich net als de Raad van Commissarissen richt op het beleid en de strategie van de directie, kan zij een nuttige rol spelen.

Veel formele bevoegdheden heeft een ondernemingsraad niet. Het is in feite een soort adviesorgaan. In een beperkt aantal gevallen is het mogelijk de directie te dwingen voorgenomen besluiten uit te stellen. In het bijzonder tijdens reorganisatieprocessen kan de ondernemingsraad een belangrijke hindermacht vormen. Ook is het nooit goed voor het bedrijfsimago als directie en OR zich op ramkoers bevinden.

Gerard Bouman en de poppenspeler op de achtergrond, minister Ivo Opstelten, hadden er dan ook alle belang bij om de Centrale Ondernemingsraad te paaien. De vorming van de Nationale Politie moest een kroonjuweel worden van Rutte II en de VVD. Daadkracht, orde op zaken stellen en zo. Voor wie straf verdient, straf. In plaats van orde ontstond echter chaos.  De gewone agenten deden hun best op straat terwijl om hen heen de bureaucratie, de regelneverij en de wanorde ongekende vormen aannamen. Dit was bij uitstek een situatie waarin een ondernemingsraad een nuttige rol kan vervullen. Als personeelsvertegenwoordiging hoort zij een belangrijke bron van informatie te zijn voor de leiding naast de gegevens aangeleverd door de diensthoofden. Die doen dat altijd zo dat zij zichzelf vrijpleiten van problemen zodat een alternatief kanaal geen overbodige luxe is. Het vervelende is natuurlijk wel dat dan ongewenste gegevens ter tafel komen. Incompe en te fêteren. Incomompetente leiders zoals de ijdele Bouman of de op zijn ambtenaren drijvende nitwit Opstelten hebben daar geen behoefte aan. Laat de Centrale Ondernemingsraad dan maar liever de bloemetjes buiten zetten. Deze personeelsvertegenwoordiging ter behartiging van de belangen der politie stortte zich onder leiding van haar voorzitter met verve in het feestgedruis.

Dat was de tegenprestatie die Frank Giltay leverde. Hij was lief voor de boven hem gestelden. En hij zorgde dat de leiding geen kind had aan de Centrale Ondernemingsraad. Zij de champagne, de straatagent een startsalarisje van 1832 euro bruto per maand dat door kon groeien tot maximaal een beetje boven de 2600 euro.

In Nederland houden wij krampachtig vast aan de gedachte dat wij een integere overheid kennen en dat de boven ons gestelden hun uiterste best doen voor het algemeen welzijn. Dit alles in de geest van de oude Drees, die een Amerikaans minister bij hem thuis op de Beeklaan thee presenteerde met een mariakaakje. Maar in Latijns-Amerika zou niemand van deze affaire bij de politie opkijken. Laten we maar een dansje maken. Hier is de merengue van de smeerolie: