Theo van Gogh? Die is dood

Een overheid die absolute vrijheid van meningsuiting en onafhankelijke rechtspraak garandeert, daar tornden Van Gogh en Fortuyn niet aan. Geert Wilders wel.

Gisteren was het vijf jaar geleden dat Theo van Gogh vermoord werd. De moord op Pim Fortuyn is inmiddels meer dan zeven jaar geleden. Wat kan je die twee missen als je Wilders woorden als vrijheid van meningsuiting of onafhankelijke rechtspraak in de mond hoort nemen.

Afgelopen maand maakte Wilders eindelijk zijn stedentripje naar Londen. “Een overwinning voor de vrijheid van meningsuiting” noemde hij het. Daar had hij natuurlijk gelijk in. Dat ze hem eerder terugstuurden was van een onvoorstelbare absurditeit. Lang leve dus de onafhankelijke rechtspraak, die het onrecht van de overheid jegens de burger corrigeert.

In tegenstelling tot beroepspubers Van Gogh en Fortuyn is Wilders in wezen niet anders dan een doorsnee beroepspoliticus. Twintig jaar Haags pluche is hem niet in de koude kleren gaan zitten.

Vrijheid van meningsuiting? Hoe dat te rijmen met pleiten voor het verbieden van een boek? Hoe met pleiten voor decimering van de Publieke Omroep, omdat daar teveel meningen verkocht worden die niet de zijne zijn?

Onafhankelijke rechtspraak? Hoe dat te rijmen met de onafhankelijkheid van rechters in twijfel trekken wanneer hun uitspraken niet overeenkomen met Wilders’ meningen en belangen?

Een overheid die absolute vrijheid van meningsuiting en onafhankelijke rechtspraak garandeert, daar tornden Van Gogh en Fortuyn niet aan. Ondanks al hun vileine pogingen tegenstanders de mond te snoeren, ondanks al hun kritiek op de rechterlijke macht. Helden van de vrijheid van meningsuiting waren ze bepaald niet, maar naar willekeur draaien a la Wilders, daar waren ze niet op te betrappen.

Het fundamentele verschil tussen de beroepspubers en de beroepspoliticus zit overigens ergens anders. Zowel Fortuyn als Van Gogh gingen overal en altijd het debat met hun tegenstanders aan. In tegenstelling tot Wilders, die in Nederland -behalve in zijn natuurlijke biotoop, de Tweede Kamer- consequent ieder debat of confrontatie uit de weg gaat.

Gisteren vonden we bij HUMAN de documentaire Theo van Gogh? Die is dood uit. Het bevat louter archiefmateriaal en is zo samengesteld dat regisseur Maartje Nevejan Van Gogh in wezen zichzelf laat portretteren. Je ziet hoe Van Gogh permanent de confrontatie op zocht, ook met Fortuyn. Meest opvallende scene is een debat op het scherp van de snede met moslim-jongeren op straat in Amsterdam. Als je het nu ziet, vijf jaar na dato, is er niet alleen de woede dat Theo van Gogh dood is. Ook dat het debat in Nederland dood is. Meningen verkondigen, daar zijn we goed in, debatteren, die kunst zijn we vergeten. Nederland is in vijf jaar meer en meer een autistisch land geworden.

Voor informatie over Theo van Gogh? Die is dood: www.human.nl. Vanaf 3 november is het programma ook te zien via www.uitzendinggemist.nl .

Foto: Lucien Souisa