Thierry Baudet schaakt ook op twee borden

Een paar weken geleden trok de jonge conservatief Thierry Baudet in zijn column voor NRC Handelsblad van leer tegen Europa en zijn misstanden. Daar valt wat voor te zeggen. Zoals bij zoveel organisaties wordt ook bij de Europese commissie met mensen gewerkt. En mensen maken fouten. Goed dat die aan de orde worden gesteld. Waar Baudet helaas aan voorbij gaat is dat de Europese Unie een politiek project is waar de lidstaten zelf verantwoordelijk voor zijn. De EU is geen door buitenaards leven opgelegd dictaat dat te hand en te tand met nationalistische opvattingen bestreden moet worden.

Volgens Baudet wordt de eenwording van Europa ons door de strot geduwd, terwijl al lang duidelijk is dat deze ontbinding ‘onomkeerbaar’ is. Het is volgens hem alleen te hopen dat dit proces zich op een vreedzame manier zal voltrekken, ‘zoals bij het uiteenvallen van Tsjecho-Slowakije’. Treuzelen de Europese regeringsleiders nog meer, ‘des te groter wordt de kans op Joegoslavië’. Een doemscenario dus, dat koste wat kost vermeden moet worden. Alleen vandaag kan de ontbinding van de Unie nog ordelijk plaatsvinden, morgen zal het te laat zijn.

Noem ons zwartkijkers, maar het komt nogal bevreemdend over dat we tijdens een van de grootste economische recessies van de afgelopen eeuw behoefte hebben aan een snelle en volledige ontbinding van de Europese Unie. Het autarkische ideaal dat natiestaten prima alleen voor zichzelf kunnen zorgen is geenszins een succesverhaal gebleken. Protectionisme vormde een vruchtbare voedingsbodem in de aanloop naar zowel de Eerste Wereldoorlog als de Tweede Wereldoorlog.

Wat is dan het probleem met Europa? Volgens Baudet is het de regelzucht van de Commissie en ‘de grote hoeveelheid macht die van nationale staten wordt overgeheveld naar Brussel’. Het zorgt er voor dat het centrum van Brussel voelt als een ‘belegerde vesting’ omgeven door ‘kilometers EU-kantoren’. Helaas valt niet te achterhalen waar Baudet heeft rondgelopen, want het is nu juist de charme van Brussel dat de EU-kantoren ver buiten het centrum zijn geplaatst en waar vanaf de Grote Markt niet eens de kleinste glimp van valt op te vangen. Wie wel eens in Groningen is geweest en het centraal station heeft bekeken weet dat klassieke gebouwen ook een veel slechter lot kan treffen. Enfin, het probleem van de overheveling van op democratische wijze verkregen staatsmacht naar een bureaucratische gemeenschap wordt er niet minder van. Jammer genoeg biedt Baudet geen perspectief op dit serieuze probleem, anders dan het genoemde doemscenario. Hij bedient zich van het omgekeerde argument dat in 2005 door de toenmalige regering in de aanloop naar het referendum over Europa werd gebruikt. Stem ‘JA’ voor Europa, want anders gaat het licht uit en is Nederland verloren. Aldus de toenmalige regering in haar poging burgers te overtuigen. Baudet doet precies hetzelfde alleen dan in omgekeerde richting. Roep ‘NEE’ tegen Europa, want anders komt de dag dichterbij dat het te laat is en wordt een tweede Joegoslavische burgeroorlog, alleen nu op continentale schaal, onvermijdelijk.

Het zijn van die argumenten die beter passen bij een voetbalwedstrijd, dan bij een publiek debat. Door zo hard mogelijk te schreeuwen proberen supporters hun team een bepaalde kant op te schreeuwen. Alsof de politieke werkelijkheid niet ingewikkelder is dan een simpele wedstrijd waarin twee teams tegen elkaar strijden en het ene team net een beetje meer aanmoediging nodig heeft om het gelijk binnen te slepen.

‘U schaakt op twee borden’, zo zei de voorzitter van het Europees parlement Martin Schulz enkele weken geleden tegen premier Rutte. Zijn kritiek betrof Rutte’s dubbelzinnige houding door in Nederland zijn populistische gedoogpartner te vriend te houden en in Europa met de heersende wind mee te waaien en af en toe alleen een licht gejammer te laten horen. De van oudsher kritische VVD roert nog wel de grote trom, maar ondertekent tot nu toe keurig ieder verdrag waarin meer macht wordt afgedragen aan Europa. Dit is minder verwonderlijk dan het lijkt, want de Europese Unie is niet langer uit de organisatie van onze nationale staat weg te denken. In een wereld die zo rap geglobaliseerd is en waar opkomende markten onze zekerheden aantasten, kan de Europese Unie een goede bescherming bieden. Het Europa wat nu door conservatieve en rechts-liberale regeringen wordt gesmeed is echter een absoluut gedrocht aan het worden. Via Europese afspraken worden bezuinigingsagenda’s voor lange periodes in nieuwe verdragen vastgelegd. Deze politieke beslissingen worden gemaakt door democratisch gekozen regeringsleiders en niet door Europese marsmannetjes waar niemand op gestemd heeft. Het Europese project is een politiek project waarin ruimte is voor politieke keuzes. Helaas worden er op dit moment conservatief-liberale keuzes gemaakt, maar het zijn niettemin politieke keuzes.

Mocht Baudet zich echt zulke zorgen maken over het verlies aan nationale soevereiniteit, dan doet hij er goed aan zich van argumenten te bedienen hoe de Unie hervormd dan wel veranderd moet worden. Een beter Europadebat is goed voor iedereen, zowel voor- als tegenstanders. Dit kan alleen zolang we allemaal op hetzelfde bord schaken.

Dit artikel is mede geschreven door Bernard Naron. Djurre Fijen (26) & Bernard Naron (28) zijn beleidsmedewerkers in het Europees Parlement. Bernard Naron studeerde Europees economisch recht in Utrecht, Geneve en aan het Europacollege in Brugge.  Hiervoor was hij werkzaam als jurist voor de Nederlandse overheid.