Tijd voor een politiek blockverbod

Sociale media zijn onmisbaar voor politici. Bijna elke landelijke volksvertegenwoordiger zit wel op Facebook, Twitter of Instagram. Logisch, want praktisch alle Nederlanders zitten daar ook op. Zo kunnen politici op een laagdrempelige manier hun boodschap bij de mensen brengen.

Een voordeel hiervan is dat mensen direct op berichten kunnen reageren. Zo kunnen ze hun mening uiten over wat de politicus heeft geplaatst en kan hier discussie over ontstaan, wat weer kan leiden tot nieuwe inzichten en ideeën. Echter, niet alle politici gaan hier hetzelfde mee om.

Het is voor sommige politici niet ongebruikelijk om mensen op sociale media te blokkeren. Hierdoor kunnen zij de berichten van deze politici niet meer zien en er niet meer op reageren. Dit gebeurt vooral vaak met mensen die kritiek uiten op de politicus in kwestie. Bij sommige politici komt dit zelfs zo vaak voor dat er op Twitter bots zijn gemaakt die hun berichten opnieuw plaatsen zodat geblokkeerde mensen ze toch kunnen zien, zoals Retweetbot Baudet en Retweetbot Wilders.

De overheid heeft op dit gebied geen beleid. Zij achten volksvertegenwoordigers zelf verantwoordelijk voor hun gebruik van sociale media. Er is enkel de Gedragscode Integriteit Rijk , en die wijdt net 250 woorden aan sociale media zonder er concreet over te worden.

Bij de politieke partijen is het niet heel anders. Alle partijen vertegenwoordigd in de Tweede Kamer zijn benaderd, en na bijna vier weken hebben zeven geantwoord. Bij hen geldt: volksvertegenwoordigers zijn vrij om hun sociale media naar eigen inzicht te gebruiken, omdat dit op persoonlijke titel gebeurt. Slechts twee partijen hebben überhaupt een beleid voor sociale media. Bij de andere partijen hebben de volksvertegenwoordigers op sociale media blijkbaar vrij baan.

Je kunt inderdaad stellen dat deze accounts persoonlijk zijn en de volksvertegenwoordigers er dus vrij op mogen handelen – dus ook blokkeren. Echter, de impact en het belang van sociale media voor het publieke debat is zo groot dat dit argument niet meer opgaat.

Dit gaat niet om persoonlijke berichten met vakantiefoto’s. Dit gaat om berichten met directe betrekking op politieke en maatschappelijke onderwerpen, afkomstig van volksvertegenwoordigers die direct invloed hebben op politieke besluitvorming. Deze berichten vormen een belangrijk onderdeel van het maatschappelijke debat en zijn vaak van grote invloed op het politieke speelveld.

Ook zijn deze berichten zeer belangrijk voor politieke beeldvorming. Iemands gedrag op sociale media kan een sterke indicatie zijn van hoe zij politiek bedrijven. Voor sommige politici lijkt het soms zelfs de belangrijkste plek om op de hoogte te blijven van hun handelen. Denk weer aan Geert Wilders en Thierry Baudet die met hun tweets al vaak het nieuws hebben gehaald. Het is voor een weloverwogen politieke keuze van belang om dit in te kunnen zien.

Met dit maatschappelijke belang in het achterhoofd is het best vreemd dat we toestaan dat deze volksvertegenwoordigers mensen blokkeren. Hiermee nemen ze de mogelijkheid voor deze mensen om deze belangrijke berichten in te zien weg.

Naast het verbergen van informatie perkt blokkeren door politici ook het publieke debat in. Als een politicus iets plaatst is het logisch dat mensen daarop reageren. Dit leidt tot discussie en mogelijk tot nieuwe inzichten, zoals dat in een democratie hoort. Door kritische mensen te blokkeren wordt dit in de kiem gesmoord. Zo wordt de pagina van de politicus een echokamer en worden andere meningen weggedrukt naar plaatsen waar ze niet mengen met de mening die de politicus wil verkondigen. Daarmee wordt het debat beperkt.

Sommigen stellen dat blokkeren nodig is om spam, trollen en haatdragende reacties in te perken. Dat moet absoluut gebeuren. Dit is een groot probleem op sociale media en moet worden aangepakt. Echter, dat is niet de taak van de politicus. Die taak ligt bij de sociale media zelf. Anders is het tenslotte vrij makkelijk om een andere mening als ‘haat’ af te doen.

Tuurlijk, het publieke debat vindt ook elders plaats. Er zijn nog nieuwssites, fora, officiële sociale media van de overheid, je eigen tijdlijn, et cetera. Ook zijn er bij blokkering wel omweggetjes te vinden om de berichten alsnog te zien, bijvoorbeeld door een tweede account aan te maken.

Dat verandert echter niet dat als politici mensen blokkeren, zij die mensen direct of indirect een belangrijke bron van informatie en een belangrijke plaats voor meningsuiting ontnemen, of op zijn minst proberen te ontnemen. In een democratie waar het juist zo belangrijk is om volksvertegenwoordigers te controleren en meningen te bespreken is dit van een volksvertegenwoordiger niet acceptabel.

Sociale media kunnen een prachtig middel zijn voor de politiek als het goed wordt gebruikt. Ruimte voor een open en vrij debat hoort hier bij, en blokkeren door politici zit dit in de weg. Open discussie over politieke onderwerpen moet altijd mogelijk zijn, dus zeker ook direct onder de berichten van politici. Tijd voor een politiek blockverbod.