Tony Montana is een jihadist

‘The only thing in this world that gives orders, is balls.’ Het is een van de vele gevleugelde uitspraken van cultheld Tony Montana uit de film Scarface. De reden dat ik hem hier aanhaal is vanwege een vraag die Marcel van Dam onlangs stelde in zijn column in de Volkskrant. Hij vroeg zich af waarom Islamitische Staat (IS) ook in het Westen veel moslimjongeren inspireert. Een paar dagen later antwoordde Martin Sommer hem in dezelfde krant dat er nu eenmaal niet alleen goede maar ook slechte mensen rondlopen. Thomas von der Dunk vond dat iets te simpel. Zelf droeg hij, wederom in de Volkskrant, wraak als verklaringsgrond aan. Wraak vanwege de discriminatie en uitsluiting die moslimjongeren in Europa ervaren. En vanwege de hypocrisie van de VS wanneer het op het beleid ten aanzien van Israël/Palestina, Egypte en Syrië aankomt. Hij schrijft: “Dat moslimjongeren dan concluderen dat democratie alleen maar door het Westen wordt gesteund indien die gelovige moslims van de macht afhoudt, is niet zo gek. De aantrekkelijkheid van IS berust op het feit dat IS met haar publieke onthoofdingen erin slaagt om het Westen te vernederen.” Zijn conclusie is dat de aantrekkingskracht van IS zal verdwijnen wanneer het Westen de eigen rol in het Midden-Oosten herziet.

Sommer en Von der Dunk hebben allebei de klok horen luiden. Maar het is te simpel om te denken dat mensen door het kwaadaardige worden gemotiveerd en te simpel om de verantwoordelijkheid volledig bij het Westen te leggen. Waar het om gaat, is macht. Ik vind het nuttig om de sympathie die IS onder Europese moslimjongeren geniet te vergelijken met de populariteit van een schurk als Tony Montana. En ik zal dadelijk laten zien waarom.

Vernedering Von der Dunk noemt overigens terecht de vernedering die moslimjongeren zouden ervaren. Zij hebben inderdaad het gevoel dat ze als minderwaardig worden gezien. Maar de historicus is van mening dat de oorzaak in de ontvangende landen gezocht moet worden. Met zijn goedgelovige houding ten opzichte van de daders doet hij alsof jihadisten de waarheid in pacht hebben, terwijl het er meer op lijkt dat ze, net als hij, ergens alleen maar de klok hebben horen luiden. In hoeverre moslims werkelijk als minderwaardig worden gezien en in hoeverre de blik van een ander überhaupt relevant is als je zelf over de nodige eigenwaarde en weerbaarheid beschikt, is maar de vraag. Waarmee ik niet wil zeggen dat moslimjongeren niet gevoelig zijn voor het idee dat ze als minderwaardig worden gezien. Daar zijn ze namelijk wél gevoelig voor. Maar de oorzaken moet volgens mij niet alleen worden gezocht in het Westen. In de Golfstaten worden Filippijnse arbeidsmigranten behandeld als slaven, maar je zult er weinig Europese moslimjongeren over horen. Zoals je ze ook niet zult horen over de onrechtmatige annexatie van het Westelijke Sahara door Marokko. Waar het om gaat, is dat de islam het niet echt voor het zeggen heeft. De voorvechters van de zogeheten politieke islam vinden dat een regelrechte vernedering. Het is immers de islam die de wereld zou moeten domineren en niet andersom.

Een in Europa geboren en getogen knul die zich bij een moordzuchtige en slavendrijvende club als IS aansluit en desgevraagd uitsluiting en discriminatie als verklaringsgrond aandraagt, is ongeloofwaardig. Het is hem wijsgemaakt door de politiek van bevoogding die migranten en moslims louter als slachtoffers heeft willen zien. Volgens welke moraal gelden moord en mensenhandel als beter dan discriminatie en uitsluiting? Geen enkele, behalve als je er een cynisch wereldbeeld op nahoudt.

Vernederingsobsessie Wie ervan overtuigd is dat de wereld een mooie plek is, is niet vatbaar voor de internationale Jihad. Die wordt pas interessant wanneer je ervan overtuigd bent dat de wereld slecht is. In zo’n wereld is namelijk alles geoorloofd. En heiligt het doel de middelen. Pas dan ben je in staat om de gruwelijke dingen te doen waarvan moslimextremisten (en andere radicalen) hebben bewezen daartoe in staat te zijn. Dan maak je indruk. Het is deze houding die niet alleen perfect aansluit bij de vernederingsobsessie van (aanstaande) jihadisten, maar die ook de hoge lat van het ideaal bereikbaar maakt. ‘The only thing in this world that gives orders, is balls.’

Net als Montana hebben de sympathisanten van IS een zeer cynisch wereldbeeld. Beide verlangen ze naar de top, de eerste in materiële en de laatste in immateriële zin. Beide vinden zichzelf hard maar rechtvaardig, ze doen immers niets wat een ander hen al niet aangedaan heeft. De brutale houding die de beulen van IS ten aanzien van de VS aan de dag leggen zou regelrecht op Montana geïnspireerd kunnen zijn. Deze immigrant uit het communistische Cuba die zijn geluk beproeft in het land van de onbegrensde mogelijkheden en even snel als bloederig naar de top van een drugsimperium klimt, heeft sinds de film uit is bewondering geoogst bij jongeren die niet zo heel bevoorrecht zijn. Montana speelt het spel waarin enkel het recht van de sterkste geldt als geen ander en op het hoogste niveau. Dat hij uiteindelijk ten onder gaat, schokt niemand. Sterker nog, het is de prijs die je in zo’n wereld bereid moet zijn te betalen.