Trump – Amerika: 1 -0

Donald Trump heeft krap een jaar na zijn aantreden eindelijk een groot succes geboekt. Zijn belastinghervorming is de eerste sinds de regering-Reagan in de jaren ‘80 en zal naar verwachting het begrotingstekort met zo’n 2 biljoen dollar vergroten. Eén van de maatregelen is bovendien het afschaffen van de belastingboete voor mensen die geen gezondheidsverzekering hebben, wat aan de fundamenten van Obamacare knaagt. Zo kan Trump aan het eind van zijn eerste jaar toch nog zeggen dat hij een belangrijke verkiezingsbelofte heeft ingelost.

Wat de meeste deskundigen echter verbaast is dat de Republikeinse partij het eens heeft kunnen worden over een belastinghervorming die nog minder populair was dan de gestrande pogingen om Obamacare af te schaffen. Volgens de Republikeinse orthodoxie zorgt deze belastingverlaging aanvankelijk weliswaar voor enorme tekorten, maar zal de economie er zo sterk door groeien dat de overheid uiteindelijk juist meer binnen krijgt. Dat is echter een opvatting die niet door veel economen wordt gedeeld. Extra geld in de economie pompen heeft weinig zin als de economie al goed loopt en zorgt dan eerder voor inflatie. En aangezien de economie al acht jaar op rij groeit kan een recessie niet heel lang meer op zich laten wachten. Trump’s belastingverlaging had beter tot die tijd kunnen wachten.

De in de hervorming opgenomen verlagingen voor grote corporaties zijn bovendien definitief, waar die van middeninkomens over tien jaar automatisch zullen vervallen tenzij ze verlengd worden. Als de Republikeinse hoop niet uitkomt is er over tien jaar geen mogelijkheid die verlagingen te verlengen en zal alleen dat al leiden tot een (kleine) depressie, nog los van het feit dat dan de middenklasse de facto heeft betaald om de steenrijke Republikeinse elite nog rijker te maken.

Tegen die tijd zal het politieke debat vermoedelijk gaan over de vraag of Amerika moet bezuinigen op sociale programma’s om de belastingen voor de middeninkomens laag te houden of niet. Dat is strategisch slim van de Republikeinen want het speelt twee traditioneel Democratisch stemmende groepen tegen elkaar uit. Reagan deed precies het zelfde en dicteerde daarmee tot ver na zijn presidentschap de agenda.

Een belangrijk verschil is echter dat deze belastingverlaging bijzonder impopulair is. Onder Reagan geloofde het volk nog in ‘trickle down economics’, de theorie dat meevallers voor de allerrijksten omlaag sijpelen naar de rest. Maar Reagan liet het grootste begrotingstekort in de geschiedenis na en dwong onder meer Clinton te bezuinigen op collectieve voorzieningen. Toen de dotcom-boom van de jaren ‘90 voorbij was bleef de middenklasse berooid achter.

Velen van hen waren boos genoeg (nadat ook Obama hen onvoldoende had geholpen) om op Trump te stemmen, zich niet realiserende dat het juist zijn partij is die de meeste schuld aan hun misère draagt. Trump presenteerde zich echter als ‘outsider’ , als een ander soort Republikein, en daarmee scoorde hij. Deze belastinghervorming komt echter vooral ten goede aan miljonairs, in het bijzonder als ze, zoals Trump zelf, in onroerend goed zitten. Trump hoopt nu echter door te kunnen stomen naar iets waar de Trump-stemmer wel iets aan heeft: een New Deal voor de infrastructuur. De ironie wil echter dat juist dáár geen geld meer voor is als het Congres instemt met de Belastingwet.

Trump weet dit zelf mogelijk niet. Als zijn eerste jaar één indruk heeft nagelaten is het die van een man die een taak op zich heeft genomen die hij mentaal en intellectueel niet of nauwelijks aankan. Zijn collega’s in het Congres mogen echter verstandig genoeg worden geacht om de verschillende haken en ogen van hun vak te onderkennen.

Nu peiling na peiling aangeeft dat deze belastinghervorming niet populair is -zelfs gehater dan veel belastingverhógingen- en nu is gebleken dat de Republikeinen zelfs in het ultraconservatieve Alabama kunnen verliezen is het zeer de vraag hoe de partij eind 2018 door de Congresverkiezingen heen komt. Uit ander onderzoek blijkt dat de Republikeinen bovendien een steeds grijzere achterban hebben, jongeren hebben een massale voorkeur voor de Democraten. Op de vraag waarom hij toch voor deze wet stemt antwoordde een Republikeinse senator dat zijn voornaamste donateur had gewaarschuwd dat hij niet meer hoeft te bellen als de Republikeinen dit niet kunnen regelen.

Voor hem en velen met hem is het dilemma duidelijk: Mét deze wet wordt het lastig winnen, maar zonder campagnegeld wordt het zelfs onmogelijk. Aangezien een groot aantal Republikeinse Congresleden vanaf 2019 werkloos is en de partij er demografisch gezien structureel slecht voorstaat laat de Belastingwet zich in zekere zin lezen als één lange sollicitatiebrief: ik heb gestemd voor uw aftrekpost van honderd miljoen, heeft u nog een baan voor me?

Puur cliëntelisme dus.