Turkije wordt in een beangstigend tempo gewelddadiger

Twee weken geleden nam de twintigjarige studente Özgecan Aslan uit de Turkse provincie Mersin een minibus naar huis. Ze zou er nooit aankomen. De chauffeur van de minibus probeerde haar te verkrachten en stak haar neer toen ze zich verzette. Ze leefde nog toen hij zijn vader en vrienden belde om raad te vragen. Hij sneed vervolgens Özgecans handen af, stak haar lichaam in brand en liet dat van de weg verwijderd achter.

De moord op Özgecan was geen op zichzelf staand incident. Haar portret werd het symbool van het seksueel geweld, waar vrouwen de laatste dertien jaar steeds vaker het slachtoffer van worden in Turkije. Tussen 2003 en 2010 nam het aantal moorden op vrouwen met maar liefst 1400 procent toe, stelde de toenmalige minister van Justitie vijf jaar geleden. Vorig jaar vonden minstens 281 vrouwen de dood door geweld en dit jaar waren het er al 26.

Het hield ook niet op met de dood van Özgecan. In de daarop volgende dagen verschenen nieuwe gruwelverhalen over dodelijk geweld tegen vrouwen. In de provincie Antalya werd een 23-jarige vrouw opzettelijk door haar vriend doodgereden, en in de eveneens zuidelijk gelegen provincie Hatay probeerde een man een 12-jarig meisje te verkrachten na haar eerst te hebben geslagen. In Istanboel vermoordde een man zijn vrouw en sneed haar in 52 stukken.

Doodstraf President Erdogan toonde zijn medeleven aan de ouders van Özgecan, liet hen door zijn dochters bezoeken en zei het proces tegen de moordenaar persoonlijk te zullen volgen.

Sommige politici van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP), zoals minister van Economische Zaken Nihat Zeybekci, grepen de moord aan om een pleidooi te voeren voor herinvoering van de doodstraf. Minister van Europese Zaken Volkan Bozkir ziet niets in de doodstraf, maar zei dat wanneer zijn dochter door hetzelfde lot als Özgecan wordt getroffen, hij de dader persoonlijk zal doodschieten. Voormalig minister van Familiezaken Fatma Sahin suggereerde om daders van seksuele misdaden te castreren.

Stuk voor stuk emotionele reacties, die voorbijgaan aan de diepe gewortelde oorzaken van geweld tegen vrouwen, en in een breder kader aan hun vaak problematische positie in Turkije.

Uitspraken van AKP-politici kunnen onmogelijk voor constructief doorgaan. Te denken valt aan vicepremier Bülent Arinc, die vorig jaar zei dat vrouwen niet in het openbaar mogen lachen. Of Erdogan, die het een natuurlijke zaak vindt dat vrouwen altijd ondergeschikt aan mannen zullen blijven, al werd dat dan door zijn medestanders vergoelijkt met het excuus dat hij het in fysiek opzicht bedoelde (even grote onzin, want een sterke jonge vrouw zal in fysiek opzicht meer aankunnen dan een zwakke oudere man, waardoor het verschil in kracht tussen mannen onderling wellicht groter is dan tussen man en vrouw). 

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (Uitgeverij EPO, Antwerpen, 2012).   Volg Peter Edel ook op Twitter.