Tweede Kerncentrale: onnodig, onbetaalbaar en onrendabel

Vorige week donderdag verklaarde energiebedrijf Delta de beslissing over een tweede kerncentrale in Borssele een halfjaar vooruit te willen schuiven. En a.s. donderdag komen de aandeelhouders van Delta bijeen om over deze kwestie te praten. Twijfels over de businesscase en het gebrek aan partners om de financiering rond te krijgen zijn de voornaamste redenen voor dit uitstel. De afgelopen weken zijn al veel twijfels geuit over dit kostbare project, zowel door deskundigen als ook door de aandeelhouders van Delta.

De gemeenten Vlissingen, Veere en Terneuzen, met een gezamenlijk belang van 16% in Delta, hebben al laten weten weinig vertrouwen te hebben in dit traject. Het wordt steeds duidelijker dat een tweede kerncentrale onhaalbaar is zonder grootschalige overheidssteun en zonder een buitenlandse financier. Beide ontbreken en dat maakt de business case voor een tweede kerncentrale wankel. Economische deskundigen die de financiële status van Delta goed kennen, adviseren de aandeelhouders van Delta dan ook met klem te stoppen met de plannen voor Borssele II.

Wij onderschrijven dit. Wij zijn tegen een tweede kerncentrale in Nederland en hebben hiervoor een viertal argumenten. Ten eerste is een nieuwe kerncentrale overbodig. Nederland is nu al netto exporteur van stroom en dat zal alleen maar toenemen de komende tien jaar: naar schatting is er een overschot van ruim 30% aan elektriciteit in 2020, de stijgende vraag meegenomen. Een tweede kerncentrale zorgt voor nóg meer overproductie, waarbij de vraag rijst wie die atoomstroom wil afnemen. Duitsland heeft al aangegeven geen atoomstroom meer te importeren en ook België en Frankrijk richten zich in toenemende mate op duurzame energie. Voor Borssele II betekent het dat de kapitaalintensieve investering in de centrale met weinig en waarschijnlijk ook steeds minder bedrijfsuren zal moeten worden terugverdiend. Met als  gevolg een significant hogere kilowattuur prijs.

Ten tweede vormt deze kerncentrale in financieel opzicht een groot risico. Steeds duidelijker wordt dat de business case van Borssele II vrijwel niet sluitend te krijgen is. Ervaringen met soortgelijke centrales in Finland en Frankrijk als Delta wil laten bouwen, leren dat een kostenoverschrijding van enkele miljarden verwacht kan worden. Delta hoopt op deelname van het Franse EDF, maar dat heeft nog geen belangstelling getoond en heeft haar handen vol aan het openhouden van de 58 kerncentrales in eigen land; na Fukushima is 70% van de Franse bevolking tegen investering in een volgende generatie kerncentrales. Ook het Duitse RWE heeft nog geen toezeggingen gedaan om te participeren in Borssele II, ook al omdat de voorgenomen sluiting van de kerncentrales in Duitsland ingrijpende financiële consequenties heeft voor RWE.

De Nederlandse overheid lijkt ook niet bereidwillig om Delta de helpende hand te bieden. Minister Verhagen heeft de Tweede Kamer meermaals verzekerd dat er geen cent uit de staatskas aan een nieuwe kerncentrale wordt gespendeerd. Er is echter nergens ter wereld een kerncentrale gebouwd en geëxploiteerd zónder steun van de overheid. In het onwaarschijnlijke geval dat het toch lukt om de financiering rond te krijgen en de centrale wordt aangesloten op het net ergens tussen 2020 en 2025, dan is het maar zeer de vraag of er nog verdiend kan worden aan de stroom die uit de centrale komt. Ten derde is een tweede kerncentrale onverstandig vanuit het oogpunt van de Nederlandse economie en werkgelegenheid. Door de zeer beperkte historie van kernenergie in Nederland hebben wij relatief weinig kennis en expertise in huis over deze technologie. Dit in tegenstelling tot Duitsland en Frankrijk. Een nieuwe kerncentrale draagt dan ook niet bij aan innovatie en economische structuurversterking. Het levert ook nauwelijks extra werkgelegenheid op voor Zeeland: 6 miljard euro investering levert structureel zo’n 150 banen op, waarvan zo’n 75 voor Zeeuwen. Voor de bouw zijn vooral buitenlandse specialisten zijn nodig en daarna een handjevol werknemers om de kerncentrale draaiende te houden. Een overeenkomstige investering in duurzame energie zou ca. 10 keer meer banen opleveren, waarvan een groot deel in Zeeland. Ten vierde is kernenergie geen duurzame optie. De onduurzame argumenten tegen kernenergie zijn al 40 jaar hetzelfde. Voor het radioactieve kernafval is nog steeds geen blijvende oplossing gevonden, waardoor we toekomstige generaties er voor duizenden jaren mee opschepen. Ook de onveiligheid in termen van risico’s bij calamiteiten blijft, zie ook de recente ramp in Fukushima. En ten slotte vormt de nucleaire proliferatie een ernstige bedreiging voor de mondiale veiligheid.

Kortom, een nieuwe kerncentrale is onnodig, onbetaalbaar en onrendabel en in de kern niet duurzaam. Een vergelijkbare investering van 6 miljard euro in duurzame energie levert significant meer innovatie, werkgelegenheid en economische structuurversterking op voor Nederland en in het bijzonder voor Zeeland. En het voortbestaan van Delta kan alleen worden veilig gesteld als grote financiële risico’s worden vermeden en daadwerkelijk wordt geïnvesteerd in duurzame energie. Het spreekwoord luidt ‘van uitstel komt afstel’ en wij adviseren Delta dan ook met klem om te stoppen met plannen voor een tweede kerncentrale in Borssele.

Hoogleraren die dit opiniestuk ondertekenden Prof.dr.ir. Jan Rotmans, hoogleraar Duurzame Transities, Erasmus Universiteit Rotterdam Prof.dr. Theo Beckers, hoogleraar Duurzame Ontwikkeling (em.), Tilburg Universiteit Prof.dr. Frans Berkhout, hoogleraar Innovatie & Duurzaamheid, VU Amsterdam Prof.dr.ir. Guus Berkhout, hoogleraar Innovatiemanagement, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Frank Biermann, hoogleraar Politicologie en Milieubeleidswetenschappen, VU Amsterdam Prof.dr. Jan Boersema, hoogleraar Milieuwetenschappen, Cultuur en Religie, VU Amsterdam Prof.dr. Peter Driessen, hoogleraar Milieumaatschappijwetenschappen, Universiteit Utrecht Prof.dr. Reyer Gerlagh, hoogleraar Milieu-economie, Tilburg Universiteit Prof.dr. Pieter Glasbergen, hoogleraar Milieustudies, Beleid en Management, Universiteit Utrecht Prof.dr. Koen Frenken, hoogleraar Economie en Technologische Innovatie, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr. John Grin, hoogleraar Beleidswetenschap, Universiteit van Amsterdam Prof.dr.ir. Michiel Haas, hoogleraar Materialen en Duurzaamheid, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Wim Hafkamp, hoogleraar Milieukunde, Erasmus Universiteit Rotterdam Prof.dr. Kees Hummelen, hoogleraar Chemie, Rijksuniversiteit van Groningen Prof.dr. Harry Hummels, hoogleraar Ethiek, Organisaties en Samenleving, Universiteit Maastricht Prof.dr. Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen, Radboud Universiteit Nijmegen Prof.dr. Rene Kemp, hoogleraar Innovatie en Duurzame Ontwikkeling ICIS, Universiteit Maastricht Prof.dr. Alfred Kleinknecht, hoogleraar Economie van Innovatie, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Carolien Kroeze, hoogleraar Milieusysteemanalyse, Wageningen Universiteit Prof.dr. Rik Leemans, hoogleraar Milieusysteemanalyse, Wageningen Universiteit Prof.dr. Harro van Lente, hoogleraar Filosofie van Duurzame Ontwikkeling, Universiteit Maastricht Prof.dr. Pieter Leroy,  hoogleraar Milieu en Beleid, Radboud Universiteit Nijmegen Prof.ir.  Peter Luscure, hoogleraar Installatietechniek / C2C, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Pim Martens, hoogleraar Duurzame Ontwikkeling, Universiteit Maastricht Prof.dr.ir. Anthonie Meijers, hoogleraar Filosofie van de Techniek, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr. Cees Midden, hoogleraar Human Technology Interaction, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr.ir. Arthur Mol, hoogleraar Milieubeleid, Wageningen Universiteit. Prof.dr. Henk Moll, hoogleraar Natuurlijke Hulpbronnen en Duurzame Productie en Consumptie, Rijksuniversiteit van Groningen Prof.dr. Wubbo Ockels, hoogleraar Duurzame Technologie, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Paquita Pérez, decaan Faculteit Natuurwetenschappen, Open Universiteit Nederland Prof.dr.ir Rudy Rabbinge, hoogleraar Duurzame Ontwikkeling & Voedselveiligheid, Wageningen Universiteit Prof.dr. Ad Ragas, Hoogleraar Milieu-Natuurwetenschappen, Open Universiteit Heerlen. Prof.dr. Lucas Reijnders, hoogleraar Milieukunde, Universiteit van Amsterdam Prof.dr. Sjoerd Romme, hoogleraar Ondernemerschap en Innovatie, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr. Annemieke Roobeek, hoogleraar Strategie en Transformatiemanagement, Universiteit Nyenrode Prof.dr. Huub Savenije, hoogleraar Hydrologie en Waterhuishouding, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Bert Scholtens, hoogleraar Duurzaamheid en Financiële Instellingen, Rijksuniversiteit Groningen Prof.dr. Johan Schot, hoogleraar Geschiedenis der Techniek, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr. Esther Mirjam Sent, hoogleraar Economie, Radboud Universiteit Nijmegen Prof.dr. Sjak Smulders, hoogleraar Macro-Economie, Universiteit van Tilburg Prof.dr. Chris Snijders, hoogleraar Sociologie van Technologie en Innovatie, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr.ir. Gert Spaargaren, hoogleraar Milieubeleid, Wageningen Universiteit Prof.dr. Jan Stel, hoogleraar Oceanische Ruimte en Menselijke Activiteit, Universiteit Maastricht Prof.dr. Frans Stokman, hoogleraar Methoden/Technieken Sociale Wetenschappen, Rijksuniversiteit Groningen Prof.dr. Egbert Tellegen, hoogleraar Sociologie en Milieu, Universiteit Utrecht Prof.dr. Arnold Tukker, hoogleraar Duurzaam Innoveren, Norwegian Inst. of Science & Technology, Trondheim en TNO Delft Prof.dr. Cees van Beers, hoogleraar Innovatie Management, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Gerard van Bussel, hoogleraar windenergie, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Rietje van Dam, hoogleraar Duurzame Ontwikkeling en Onderwijsvernieuwing, Universiteit Leiden Prof.dr.ir. Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar Climate Design & Sustainability, Technische Universiteit Delft Prof.dr.ir. Klaas van Egmond, hoogleraar Milieukunde, Universiteit Utrecht Prof.dr. Josee van Eijndhoven, hoogleraar Duurzaamheidsmanagement, Erasmus Universiteit Rotterdam Prof.dr.ir.  Anke van Hal, hoogleraar Sustainable Housing Transformation, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Ekko van Ierland, hoogleraar Milieueconomie i.h.b. Natuurlijke Hulpbronnen, Wageningen Universiteit Prof.dr. Daan van Soest, hoogleraar Milieu-Economie, Vrije Universiteit Amsterdam en Universiteit van Tilburg Prof.dr. Rob van Tulder, hoogleraar International Business-Society Management, Erasmus Universiteit Rotterdam Prof.dr. Stefan Uhlenbrook, hoogleraar Hydrologie, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Anne van der Veen, hoogleraar Ruimtelijke Economie, Technische Universiteit Twente Prof.dr. Ad van Wijk, hoogleraar Energiesystemen van de Toekomst, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Arjen van Witteloostuijn, hoogleraar Economie, Universiteit van Antwerpen, Tilburg en Utrecht Prof.mr. Jonathan Verschuuren, hoogleraar Internationaal en Europees Milieurecht, Universiteit van Tilburg Prof.dr.ir. Pier Vellinga, hoogleraar Klimaatverandering Wageningen Universiteit/VU Amsterdam Prof.dr. Louise Vet, hoogleraar Evolutionaire Ecologie, Wageningen Universiteit Prof.dr.ir. Arjen Wals, hoogleraar Sociaal Leren en Duurzame Ontwikkeling, Wageningen Universiteit Prof.dr. Gail Whiteman, hoogleraar Duurzaamheid en Klimaatverandering, Erasmus Universiteit Rotterdam Prof.dr. Herman Wijffels, hoogleraar Duurzaamheid en Maatschappelijke Verandering, Universiteit Utrecht Prof.dr. Aart de Zeeuw, hoogleraar Milieueconomie, Universiteit van Tilburg Prof.dr.ir. Miro Zeman, hoogleraar Photovoltaic Materials and Devices, Technische Universiteit Delft Prof.dr. Bastiaan Zoeteman, hoogleraar Internationaal Duurzaamheidsbeleid, Universiteit van Tilburg