Ultieme barbaren!

Er was eens een allochtoon uit de knoflooklanden. Zijn ouders waren Christelijke haat ontvlucht en belandden in Amsterdam. Baruch leerde niks van zijn ouders en had een grote bek. Hij schreef een boek en nam een loopje met de dagelijkse dogma’s, maar hij durfde het slechts anoniem te publiceren. Want zijn vriend Adriaen in het Rasphuis stierf als gevolg van zijn geschriften. We waren toen in het begin van de verlichting.

Baruchs boek bevatte argumenten voor tolerantie, democratie, godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Toen nog niet passé, maar ook nog niet welkom. Utrechtse professoren maakten hem belachelijk. Lambert van Velthuysen, lid van het ‘college der sçavanten’ noemde Baruch een ‘atheïst’ (zeg maar de voorloper van de ” nazi’ van nu). De synode en de kerkenraden waren extreem lovend: het was een ‘schadelijke Boeck’, verachtelijk en heiligschennend; vol idolatrie en superstitie. En Baruch was een ‘monstrum’. We waren toen midden in de verlichting.

Behalve het uitblijvende kassucces voor zijn boek, had Baruch ook wat andere ongemakjes. Het volk had honger en at Baruchs vrienden op. Of was het volk toch niet van vrijheid gediend? Laf, durfde Baruch de rechtvaardige meute niet aan, maar wou een plakkaat plaatsen bij de plek waar de opengereten gebroeders De Witt hingen. Op het plakkaat stond: ‘ultimi barbarorum’. Maar zijn huisbaas sloot hem op en redde zijn leven, want we waren toen volop in de verlichting.

Nu varen we opnieuw volop in de verlichting. Men bedreigt Wilders met de dood. Men bedreigt steeds meer politici en schrijvers met de dood. Dreigen is de nieuwe standaard. We hebben alweer twee politieke moorden achter de rug. We hebben aanslagen gehad in NewYork, Londen, Parijs, Boston en Madrid. Aan de andere kant beschrijft Wilders de moslims op dezelfde manier als de verlichtingsdenkers de joden. We hebben aspirant-politicoloog Anders Breivik. We hebben Bush en Obama, geobsedeerd om meer aanslagen uit te lokken; of misschien zijn ze slechts dom. Schaarste, geweld en bewustwording Is dit normaal, is dit een tijdelijke retour naar verlichting, of is het een voorteken? Je had beter naar de toespraak van de koning moeten luisteren: “Dat kinderen het beter krijgen dan hun ouders, lijkt minder vanzelfsprekend dan vroeger.” En dit was slechts eufemistisch uitgedrukt. Willem-Alexander bedoelt dat de groei voorbij is, tenminste volgens de oude aanpak: de roof. Want de wereldkoek is op en de beroofden pikken het ook niet meer.

Geleerden zien een correlatie tussen klimaatverwarming en geweld. Dus warmte leidt tot moord, revolutie en oorlog. Rob de Wijk (The Hague Centre for Strategic Studies) voorspelt rellen in Nederland en pleit ervoor ons zwaar te bewapenen want de grondstoffen raken op. Zbigniew Brzezinski (Centre for Strategic and International Studies) vreest al sinds 2005 voor opstanden overal ter wereld, door schaarste en politieke bewustwording. In 2008 erkende hij dat de vijfhonderd jaar lange Westerse heerschappij tot een einde komt. Het Pentagon voorspelt grote opkomende oorlogen, opstanden en massale vluchtelingen, als gevolg van schaarste, overbevolking en klimaatverandering. Misschien smeten de VS daarom meer aan wapens over de balk dan tijdens de koude oorlog en bouwen ze nieuw heerschappijgerei zoals Prism, bewapende robots, wapens in de ruimte en nieuwe militaire kampen in Afrika. Haat als bewust en onbewust rationeel instrument van bedrog en zelfbedrog Mijn hypothese is dat het brein op de achtergrond onbewust redeneert en beslissingen neemt. Het brein weet dat we grote problemen krijgen en dat we mogelijk in anarchie storten, in een oorlog van allen tegen allen. Homo homini lupus, de mens is een wolf voor zijn medemens. Daardoor zoekt het brein smoezen voor geweld. De huidige populistische haatzaaierij is slechts een leugen, bewust (of uit het onbewuste) ontstane propaganda, het middel om over vijanden te fantaseren en hun uitroeiing acceptabel te maken.

Maar we moeten de neerwaartse spiraal van haat, dreiging en geweld stoppen. We moeten stabiliteit in Nederland kweken om de opkomende mondiale crisis te doorstaan. We moeten voorkomen dat dezelfde anarchie zoals in de tijden van Spinoza het stuur overneemt van de rationaliteit.

De dreigingen moeten stoppen Als onderdeel van dit noodplan moeten we de dreigingen stoppen. Dit omdat dreigingen irrationele rationaliteit zijn. De dreiger legt zijn gelijk met een stok op. Het lijkt misschien rationeel voor een individu in een sfeer van angst, schaarste en concurrentie. Maar het is irrationeel voor de groep, want het is dom om het geld, de voordelen en de rechten op basis van geweld te verdelen.

We zijn afhankelijk van rationele argumenten voor stabiliteit, veiligheid en bloei. We zijn zoals een karavaan in de woestijn. Als we water nodig hebben, zijn we meer gebaat bij een rationele debater als winnaar die ons overtuigt om in de juiste richting te lopen, dan bij een dreiger als winnaar die ons in de richting van zijn willekeur (of zijn privébelangen) dwingt.

En daardoor is de rationaliteit van de valsspelende geweldpleger irrationeel, want zijn tijdelijke winst leidt tot verlies op langere termijn, voor anderen en voor zichzelf; hij schiet zichzelf en zijn kinderen in de voet.

Het volk is tegelijkertijd rationeel en irrationeel en we hebben daardoor een nieuw sociaal contract nodig.

Het volk is irrationeel Kijk naar Italië, Oost- en Zuid-Europa, Afrika en de islamitische wereld en zie hoe moeilijk het is om miserie te ontsnappen. Dat komt omdat men vastzit in een gevangenedilemma – ook van buiten gestimuleerd – in een onderlinge strijd om NU individueel goed te leven, ongeacht het welzijn van de rest. Men is in rationele domheid geketend. Dus moeten we de huidige stabiliteit bewaken, want de wederopbouw van welzijn zal een hels karwei zijn.   Nee, wij zijn niet superieur. Het Stanford-gevangenisexperiment en alle sociale psychologie daarna bewijzen dat beschaving slechts een dun laagje vernis is en dat de groep in anarchie en waanzin kan storten zonder een strak net van regels, wetten en sociale controle. Als we niet dom waren, dan hadden we ook geen sprookjes nodig, zoals de grondwet en mensenrechtenverdragen. Als we beschaafd waren zouden we ons zonder wetten redden.

We hebben daardoor een nieuwe indoctrinatie nodig om het volk van dreiging en geweld te weren. Het volk is tegelijk rationeel Maar het volk zal zich niet gratis laten indoctrineren. Het volk is slim genoeg om het bederf aan de top te zien. Men ziet Den Haag als een infectiebron van charme, achterkamertjes, netwerkende machiavellisten die elkaar de hand boven het hoofd houden en elkaar vette functies gunnen. Het stinkt naar oligarchie.

Debat in de Tweede Kamer is geen filterinstrument voor de beste argumenten, maar een collectatentournee voor kijkcijfers; Kamervragen zijn slechts een instrument om in de spotlight te blijven. Politici maken afspraken over de onderwerpen van verkiezingsdebatten. Met journalisten spreken ze af welke vragen ze mogen stellen. Vakkundigheid is vervangen door verleidingstalent. Het bouwen is vervallen, verkopen is het nieuwe dogma. Alles draait om zetels, kijkcijfers en Zwitserse rekeningnummers. Alles is show. Alles is nep zoals de dynastie.

Daardoor verliest het volk het vertrouwen in de leiders, politici, journalisten, advocaten, rechters, bankiers en hulporganisaties. Daarom keert men zich tegen de staat, rechtsstaat, volkenrecht en mensenrechten. En vooral tegen idealen, want het volk ziet de idealen slechts als versleten roze propaganda van de kronkelende oligarchie in Den Haag en op Wall Street.

Als onderdeel van het contract moeten de elites stoppen met hun wedloop in valsspelen. Ook omdat de elites – zoals de gebroeders De Witt – niet beschermd tegen de volkswoede zijn. De elites hoeven slechts hun onderlinge concurrentie opzij te zetten, zichzelf in dienst van Nederland te stellen en samen te werken in het reanimeren van simpele principes, zoals democratie, rechtsstaat en mensenrechten. En van echtheid, eerlijkheid en redelijkheid.

Dus de wereld is kapot, de elite is kapot en het volk is kapot. Zoals in de tijden van Baruch zijn we redeloos, radeloos en reddeloos. Weg met verlichting, lang leve de renaissance.

Volg Mihai Martoiu Ticu ook op Twitter