Vanwaar die arendsblik op Afrika?

Een stap vooruit naar gerechtigheid en een belangrijke mijlpaal voor het internationaal strafrecht. Zo omschreef VN-Secretaris-Generaal Ban Ki-moon de veroordeling van Charles Taylor. Voormalig president van Liberia. Voor het eerst in de geschiedenis heeft een internationaal straftribunaal uitspraak gedaan tegen een voormalig staatshoofd. Het einde van de straffeloosheid. In ieder geval in Afrika. En daarin zit tegelijkertijd de angel.

Het internationale strafrecht loopt de kans het imago te krijgen van een neokoloniaal onderonsje. Een rechtspraak van mensen met blauwe ogen, aldus Afrikaanse critici. Kortom het soort rechtspraak dat geen greep krijgt op de machtigen der aarde en zich tevreden moet stellen met uitgerangeerde krijgsheren. Uit de derde wereld. En zwart bovendien.

Aanklagers, slachtoffers en mensenrechtenorganisaties reageerden verheugd op de veroordeling van Taylor wegens medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden tijdens de burgeroorlog in buurland Sierra Leone. En terecht. De misdaden behoren tot de categorie aller-gruwelijkst. Kindsoldaten graasden het land af als nietsontziende sprinkhanen. Dronken en drugsverslaafd, naakt of gekleed in vrouwenkleding, zaaiden ze dood en verderf. Het re-integreren van deze kinderen vormt op dit moment een van de grootse problemen in Sierra Leone. Wie zou er niet juichen bij de veroordeling van iemand die deze wreedheden mogelijk maakte?

Een ander lichtpunt voor het internationale recht vormde de veroordeling van de Congolees Thomas Lubanga. Beschuldigd van het inzetten van kindsoldaten. De ‘sky is the limit’ moet demissionair minister Rosenthal toen hebben gedacht. Hij verklaarde ook de Oegandese Joseph Kony zo snel mogelijk voor het Internationaal Strafhof in Scheveningen te willen slepen. Het maakt niet uit hoe, voegde hij daar stoer aan toe. Een volgende Afrikaan voor een internationaal strafhof. En weer helemaal terecht. Toch begint er iets te knagen… Vanwaar die arendsblik op Afrika? Lopen er in de rest van de wereld geen oorlogsmisdadigers rond?

Zover over de grens hoeven we niet eens te kijken. In Belarus (Wit-Rusland) zwaait de stalinistische dictator Alexander Loekasjenko zijn gevreesde scepter. De mensenrechtenschendingen in de Ukraine zijn plotseling helemaal hot nu we daar gaan voetballen. En wat te denken van de oorlog in Tsjetsjenië? Zo lang geleden is het niet dat daar bruut geweld werd gebruikt. Onder verantwoordelijkheid van goede bekende Vladimir Poetin. Even verder weg, voert de Syrische president Assad een kruistocht tegen zijn eigen volk. En zo kan ik natuurlijk nog een tijdje doorgaan. Maar het punt is wel gemaakt lijkt me. Mensenrechtenschendingen zijn een mondiaal fenomeen. En hoewel Afrika wemelt van de misdadige krijgsheren al dan niet vermomd als president, heeft het continent geen patent op  wreedheid. Wil het internationale strafrecht geloofwaardig blijven zal het ook op de grotere vissen moeten jagen. In alle delen van de wereld.