Ver van huis

Achter mijn computer in Kampala: de apen zitten elkaar achterna door de boom voor mijn raam en ik voel me zó geen deel van het wereldnieuws – de net geen witte klimaattop. Een beetje als toen ik in Kigali hoorde dat de Twin Towers instortten. Van Kampala naar Kopenhagen is dan ook een roteind.

Zesenhalfduizend in kilometer en lichtjaren als het om afval en uitstoot gaat. Vannacht reed ik de berg naar mijn huis op. Een mystieke ervaring: de nacht was zwart en zwarter nog was wolk waar ik in reed. Die bewoog samen met mij omhoog. Pas toen ik binnen de wolk meters maakte, zag ik een busje. Zonder licht. Zonder reflector. Zijn enige boei was zijn verduistering van uitlaatgas. De lucht boven Kampala wordt bruin. Auto’s braken zwart want een apk-keuring bestaat niet. Diesel en benzine zijn versneden. Mijn lief loopt drie per week op en neer naar zijn werk. Zijn conditie is top. Zijn longen zijn waarschijnlijk zwart. Mijn stiekeme sigaretje steekt er gezond bij af. Na drie jaar Kampala heb ik geen goed gevoel over mijn ecologische voetafdruk. Die is maten groter dan in Broek in Waterland. Daar fietste ik naar en van Amsterdam om de laatste meters naar huis te roeien. Hier raak ik alleen per Turbodieseljeep op de berg. Van glas, batterijen en erger kom je niet fatsoenlijk af. Geen fanfare of voetbalclub die het oud papier ophaalt. In 3 jaar mikten we, gok ik, 1200 lege wijnflessen de vuilnisbak in. De batterij is wel het meest moeilijk voor wie ooit ook praktiserend milieubewust was. Lokaal gebruik is: je gooit hem in de berm. We zijn nog niet helemaal ingeburgerd. Wij bergen ze nog op. Met welk doel? Om er straks heel veel in één keer in het vuur te gooien? Tot we het weten reizen we met zakken lege Duracell naar Nederland en met oplaadbare terug. Dat laatste vraagt wel weer een heel systeem van lege batterijen laden zodat je volle hebt wanneer sinterklaas komt met walkietalkies, poppen, auto’s en afstandbedieningen die bergen batterijen willen. (Heb ik in de winkel toch maar even een paar gewone gehaald.) Dat zat ik dus allemaal te bedenken, toen vrijdag en zaterdag Tweets uit Kopenhagen binnenkwamen. Mijn aanstaande schoonbroer voerde er al twitterend actie op elektrische scooters. Diederik Samsom berichtte vanaf de frontlinie over de strijd om een akkoord. Hij schreef dat Afrika en China (samen in de ‘G77’) de zaak lamlegden. Vanuit Kampala twitterde ik dat het niet gek was dat Afrika bang was in het pak te zullen worden genaaid. Tegelijkertijd: wat moeten Afrikaanse landen met de bakken geld die ze eisen ter compensatie van het feit dat ze het meeste te lijden hebben van door ons veroorzaakte klimaatverandering? (wat natuurlijk waar is) Een deel van dat geld verdwijnt. En vervolgens zitten oplossingen niet in de eerste plaats om geld verlegen. Wel om politieke wil. Het gaat om het besef dat er zoiets als ‘vervuiling’ bestaat. Dat je roetfabrieken van de weg kunt halen. Dat je regenwater kunt opvangen voor wanneer het droog is. Daar zijn niet meteen miljarden voor nodig. Toch houden oliebaronnen als Soedans president Al Bashir hun hand op. Deze week voelde ik me ver van huis.