Wie is er verantwoordelijk voor het ziek worden door roken?

Om eerlijk te zijn was ik niet verbaasd dat het Openbaar Ministerie vier tabaksproducenten niet gaat vervolgen, hoewel ik natuurlijk wel op een wonder gehoopt had. Aan veel verontruste Nederlanders valt dat niet uit te leggen, maar als je kijkt naar het groeiend aantal zaken waarin individuen producenten aanklagen omdat ze gezondheidshinder ondervinden van de dingen die ze eten, drinken, inademen, dan zie je altijd de zelfde reactie. Ook al is er sprake ongunstige invloed op de gezondheid, de consument wordt meestal in het ongelijk gesteld want is zelf degene die de keuze maakt dat te doen, terwijl de producent geen blaam treft want die levert slechts wat gevraagd wordt en voldoet aan de eisen die de samenleving stelt om de veiligheid te garanderen. Bij dat laatste gaat het meestal slechts om toetsing van de toxiciteit, vaak vastgesteld in internationale commissies waarover vaak niet al te veel transparantie bestaat en waarbij het onvermijdelijk is dat er ook deskundigen betrokken zijn met belangenverstrengeling.

De basis bij al deze kwesties is uiteindelijk de vraag wie er verantwoordelijk is voor het ziek worden door het roken. Wie maakt de keuze? Wie wil dat risico bewust nemen? Voor zover we in deze wereld van continue verleiding om te consumeren wat het ook maar is van vrije wil kunnen spreken. Wordt het niet tijd om in de regeling tussen verschillende spelers in onze samenleving het begrip consumentenvrijheid om alles wat er is te kiezen te scheiden van de vrijheid gezond in een gemeenschap te leven?

Is de bewuste keuze van producenten producten te maken die door smaak, marketingcampagnes en zelfs verslaving niet net zo goed een mogelijke overtreding van het belang van een goede gezondheid voor iedereen (te begrijpen als zo veel mogelijk)? Waarom denk het OM dat de keuzes van degenen die rookartikelen produceren, het gebruik propageren, het doen voorkomen dat het normaal is dat een deel van de bevolking rookt en die zorgen dat gevaarlijke producten zoals rookartikelen verkocht kunnen worden, niet langs de meetlat van laakbaar of  niet-laakbaar te hoeven worden gelegd?

Uit onderzoek blijkt dan helaas dat het merendeel van de Nederlanders blijkt de zelfde mening als het OM te zijn toegedaan, ietsje minder als het om kinderen gaat: het individu rookt, kan op het pakje lezen dat roken verslavend is en dat het slecht is voor je gezondheid.

Het illustreert hoe we sinds een jaar of vijftig de samenleving hebben ingericht als een plaats waar je consumeert (zelfs zorgt consumeer je en je gezondheid is niet meer het resultaat van de omstandigheden waaronder te leeft, maar een keuze geworden) en het onderstreept de onwil daaraan iets te veranderen. Die visie van een samenleving  wordt door het OM verdedigt: het individu betaalt de prijs voor de gevolgen van de manier waarop we onze leefwereld hebben ingericht. Dat is echter een wereld die al lang niet meer past bij de mens waartoe wij ons biologisch en mentaal hebben ontwikkeld. De mens lijkt overbodig lijkt te zijn worden en speelt nog slechts een rol als consument. Daarop draait onze economie.

Wij hebben de longen niet om de aanslag die roken op onze gezondheid heeft te weerstaan, we komen bijna niet af van de verslaving die kinderen hebben gekregen omdat ze in de jaren dat ze de wereld wilden ontdekken in hun stoerheid ook dachten dat ze met het roken van tabak rustig konden experimenteren, we zagen niet op tijd hoeveel leed tabak veroorzaakt bij een substantieel deel van de bevolking brengt en waren in slaap gesust door de autoriteiten die er geen risico in zagen en roken normaal maakten.

En nu zegt het OM dat er geen weg terug is. Volgens het OM is roken dodelijk en het produceren van sigaretten draagt daar aan bij, maar de tabaksproducenten handelen volgens het OM niet in strijd met de wet.

Hier faalt onze samenleving omdat het geen kans biedt aan het slachtoffer van onze leefomgeving via de rechtsgang de aanwijsbare leugen en misleiding via de wet te beproeven. Het OM maakt zich gemakkelijk van de zaak af en had een objectieve rechter moeten laten beoordelen of hier een straf voor de producent van het artikel waarvan we al tientallen weten hoe dodelijk het is op zijn plaats is. Het OM kiest echter een interpretatie die eenzijdig is en wil niet meewerken aan een traject om uit te vinden om de veranderde samenleving om moet gaan met de verantwoordelijkheid voor elkaar.

Vandaag heeft het OM gefaald en over het hoofd gezien dat de samenleving toe is aan een nieuw contract social en dat een zaak tegen producenten van tabak daar een goede aanzet voor had kunnen zijn.