Verlengen militaire missies ter discussie

Het snoeiharde rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft veel teweeg gebracht. Door gebruik van ondeugdelijke mortiergranaten (een blinde aankoop) zijn tijdens een oefening in Mali twee militairen om het leven gekomen en een derde zwaar gewond geraakt. Dat had voorkomen kunnen en moeten worden.

De Onderzoeksraad schrijft dat er ernstig tekort is geschoten in de zorg voor de veiligheid van uitgezonden Nederlandse militairen. Het belang van munitieveiligheid en goede medische voorzieningen is ondergeschikt gemaakt aan de voortgang van de missie in Mail.  De veiligheid van militairen is ondergeschikt geraakt aan het politieke doel. Absoluut onaanvaardbaar.

Het kabinet had al in juni van dit jaar kennis van het rapport maar besloot toch de missie naar Mali en alle andere lopende missies (Afghanistan, Irak/Syrië en Litouwen) voor één jaar te verlengen. Terwijl dit rapport noopt om directe actie, bleef het business as usual.

Dinsdag was het debat in de Tweede Kamer. Het was een moeilijk, zwaar beladen debat met als uitkomst het aftreden van de minister van Defensie. Een onvermijdelijke maar logische stap na alles wat het afgelopen jaar mis is gegaan bij Defensie. Dan hoor je na politieke verantwoording, ook je politieke verantwoordelijkheid nemen. Defensie moet nu door met een nieuwe minister en Commandant der Strijdkrachten.

Hoe nu verder? Allereerst moet de veiligheid van militairen gewaarborgd worden. Tjibbe Joustra (van de Onderzoeksraad) vertelde dat de ‘can do’ mentaliteit maakt dat de grenzen van inzetbaarheid zijn opgezocht. Het lerend vermogen van de organisatie laat te wensen over. De missies zijn inmiddels tijdelijk stilgelegd (‘een operationele pauze’) om de veiligheid voor de militairen te toetsen. Deze pauze moet net zo lang duren als nodig is. Wij hebben inmiddels aan de nieuwe minister van Defensie gevraagd ons hier zo spoedig mogelijk over te informeren. Voor een goede beoordeling is nodig dat ook extern toezicht en controle wordt betrokken.

Ten tweede moeten de genomen besluiten over verlengen van de militaire missies worden heroverwogen. Na dit rapport kunnen partijen niet doorgaan op de oude voet. De Tweede Kamer zal binnenkort de kabinetsbesluiten voor verlengen van de missies bespreken. De SP stelt voor om voorafgaand aan deze debatten een hoorzitting te organiseren in de Tweede Kamer met defensie en politiek specialisten. Deze informatie kan betrokken worden bij de besluitvorming over het al dan niet verlengen van de missies in Mali, Irak/Syrië, Afghanistan en Litouwen.

Tot slot is een fundamenteel debat over de toekomst van onze Defensie nodig. Het nieuwe kabinet zal met een duidelijke visie en daarbij horende middelen voor een goed, gezond defensieapparaat moeten komen. Als SP pleiten wij al jaren voor een slanke krijgsmacht waarbij we goed voor mensen en materieel zorgen. De politieke praktijk van afgelopen jaren was een andere. Forse bezuinigingen, dure aankopen zoals de JSF en vooral doorgaan met bijdrages aan agressieve interventiepolitiek. Daarover schreef mijn collega Jasper van Dijk al in 2013 dit artikel.